7. Dadl y Ceidwadwyr Cymreig: Lleihau Gwastraff Plastig

Part of the debate – Senedd Cymru am 6:02 pm ar 12 Mehefin 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of David Melding David Melding Conservative 6:02, 12 Mehefin 2019

(Cyfieithwyd)

Rwy'n falch iawn o gymryd rhan yn y ddadl hon—amserol iawn; fel y mae Dai newydd ddweud, mae adroddiad newydd gael ei gyhoeddi gan y Pwyllgor Newid Hinsawdd, yr Amgylchedd a Materion Gwledig ar y pwnc hwn, ac roeddwn innau hefyd o'r farn fod rhagair y Cadeirydd yn ardderchog ac yn sobreiddiol iawn, ac rwy'n dyfynnu:

'Llygredd plastig yw un o’r heriau mwyaf sy’n wynebu ein planed. Ni all Cymru ddatrys y broblem fyd-eang hon ar ei phen ei hun, ond ni allwn aros mwyach, mae’n bwysig ein bod yn camu ymlaen ac yn arwain lle y gallwn.'

A dyna'n wir beth y dylem ei wneud. Gwn fod rhai pobl yn y Cynulliad sy'n credu, am fod Cymru'n rhan mor fach o boblogaeth y byd, ein bod yn cael ein rhyddhau rywsut rhag chwarae ein rhan yn yr heriau hyn. Wel, nid dyna sut y dylai fod; dylem fod yn gwbl ymwybodol o'n cyfrifoldeb a dylem geisio arwain lle y gallwn, ac rydym wedi siarad ychydig am ailgylchu, ac mae problemau dyfnach ynghlwm wrth hynny. Ond yn gyffredinol, rwy'n credu bod Cymru wedi gwneud yn dda ar hynny, ac wedi arwain y ffordd mewn sawl ystyr.  

Ddirprwy Lywydd, darllenais heddiw yn un o'n papurau newydd cenedlaethol fod Cronfa Bywyd Gwyllt y Byd newydd gyhoeddi adroddiad yn dweud bod y person cyffredin ym Mhrydain yn llyncu'r hyn sy'n cyfateb i gerdyn credyd o blastig yr wythnos, a bod 90 y cant ohono drwy ddŵr. Nawr, rwy'n gobeithio y bydd rhaglen More or Less Radio 4 yn edrych ar yr honiad hwnnw, oherwydd mae'n ymddangos yn gwbl anhygoel i mi ein bod yn gallu llyncu cymaint o blastig yn uniongyrchol. Ond mae'n ein hatgoffa, yn enwedig yn ein defnydd o ddŵr ac wrth fwyta cynhyrchion sy'n dod mewn cynwysyddion plastig, fel y gwna mwy a mwy ohonynt, pan fyddai llawer ohonynt, yn aml, wedi bod mewn gwydr neu beth bynnag—wyddoch chi, mae'n rhaid cadw'r pethau hyn mewn cof.

Felly, dywedais fy mod yn canmol y Llywodraeth lle mae wedi gweithredu a chredaf mai ysbryd y cynnig hwn yw ein bod yn bancio hynny ond wedyn yn mynd ymhellach ac mae angen inni sicrhau, fel y dywedodd Andrew, fod y genhedlaeth nesaf yn cael amgylchedd gwyrddach a mwy cynaliadwy na'r un a etifeddwyd gennym, ac a grëwyd gennym yn rhannol.

Rwyf am edrych ar y cynllun dychwelyd blaendal yn gyntaf, oherwydd credaf ei bod yn ddiddorol fod y cyhoedd nid yn unig yn derbyn bod angen hyn, ond maent wedi bod ar y blaen inni, maent wedi bod yn ein gwthio i edrych ar y cynlluniau hyn. Credaf fod hyn yn wir am lawer o faterion amgylcheddol hefyd, ac mae angen inni fanteisio ar y brwdfrydedd hwnnw. A bod yn deg â Llywodraeth Cymru, maent wedi noddi adroddiad a edrychodd ar ehangu cyfrifoldeb cynhyrchwyr, ac mae hynny'n dangos y gellid cyflawni cyfradd ailgylchu o 90 y cant a mwy yn y maes hwn, ac yn wir, ceir rhai arferion gorau ledled y byd sy'n dangos hynny. Felly, unwaith eto, rwy'n credu bod Llywodraeth Cymru yn iawn i wthio yn y maes hwn. Hefyd, os edrychwch chi ar gynllun dychwelyd blaendal yn benodol, un o fanteision hynny yw y byddem hefyd yn datblygu data o ansawdd uchel iawn yn y ffordd y tuedda'r cynlluniau hynny i gael eu rhedeg. Unwaith eto, rwy'n credu y byddai hynny'n ddefnyddiol iawn i ni, ac rydym wedi clywed am faterion yn ymwneud â'r economi gylchol y cyfeiriwyd ati.

Credaf fod y Llywodraeth yn anfon y neges gywir, ond fel Andrew, credaf fod angen ichi symud ymlaen, ac mae angen inni weld bod rhywfaint o gynnydd yn cael ei wneud yn weddol fuan. Roeddwn yn falch fod nifer sylweddol o'r Aelodau, Ddirprwy Lywydd, wedi mynychu'r digwyddiad a noddwyd gennyf yn gynharach eleni, pan ddaethpwyd â pheiriant y cynllun dychwelyd blaendal i'r Cynulliad, a chawsom i gyd gyfle i'w ddefnyddio a'i weld ar waith. Rwy'n credu ein bod wedi synnu'n fawr at ba mor ymarferol ac effeithiol ydoedd, a diolch yn arbennig i'r Gymdeithas Cadwraeth Forol am helpu i drefnu'r digwyddiad hwnnw, ac yn wir, diolch iddynt am y gwaith ehangach a wnânt yng Nghymru yn arwain y frwydr yn erbyn llygredd plastig.

Rwy'n credu bod yr effaith weladwy yn peri cryn dipyn o bryder hefyd. Soniodd Andrew ein bod yn ei weld yn ein cyrsiau dŵr. Byddaf yn cerdded i'r Cynulliad ar fwy o ddiwrnodau nag y byddaf yn gyrru, a byddaf yn cerdded ar draws y morglawdd, ac mae gweld y gwastraff plastig sy'n cael ei olchi yn erbyn y morglawdd yn ddychrynllyd iawn. Felly, credaf fod angen inni edrych ar ffyrdd arloesol, wedi'u harwain gan ddiwydiant. Dyna'r peth gwych am y cynllun blaendal, y byddent hwy'n gyfrifol amdano, gyda'r model a ffafrir o leiaf, ac mae angen inni fwrw ymlaen i wneud hynny.

A gaf fi orffen drwy ddweud cymaint o sioc a gefais wrth wylio'r rhaglenni dogfen yn dangos i ble'r ydym yn anfon ein gwastraff plastig, a ninnau'n tybio ei fod yn cael ei ailgylchu? Soniwyd am Malaysia a Tsieina, ac mae angen inni edrych ar y ffeithiau yma, oherwydd mae angen newid yr agwedd 'allan o'r golwg, allan o'r meddwl', ac mae angen inni gael sicrwydd, pan fyddwn yn anfon ein gwastraff dramor, ei fod yn cael ei ailgylchu go iawn, ac nad ydym yn anfon ein problem dramor i economïau a chymdeithasau sy'n llai abl i ailgylchu na ni. Diolch yn fawr iawn.