1. A wnaiff y Dirprwy Weinidog roi'r wybodaeth ddiweddaraf am bolisïau cydraddoldeb Llywodraeth Cymru? OAQ54081

Fel y dywedais yn fy natganiad llafar yr wythnos diwethaf, mae cydraddoldeb yn flaenoriaeth ganolog i Lywodraeth Cymru. Adlewyrchir hyn, er enghraifft, yn ein hadolygiad o gydraddoldeb rhywiol, y cynllun 'Cenedl Noddfa' a'n fframwaith ar gyfer gweithredu ar anabledd.

Diolch am hynna, ac rwy'n croesawu'r gwaith yr ydym ni'n dechrau ei weld ar hyn nawr. Gobeithio y gwnewch chi ymuno â mi i groesawu'r newyddion mai Castell-nedd Port Talbot, yn fy rhanbarth i, yw'r awdurdod lleol cyntaf i ymrwymo i gynllun cyflogwyr FairPlay i fynd i'r afael â'r bwlch cyflog rhwng y rhywiau. Ond mae gennym ni fylchau cyflog eraill hefyd, gan gynnwys gyda'r gymuned pobl dduon ac Asiaidd a lleiafrifoedd ethnig, ac nid oedd Llywodraeth Cymru yn gallu dweud yn ddiweddar faint yw cyfanswm y bobl o'r gymuned pobl dduon ac Asiaidd a lleiafrifoedd ethnig sy'n gweithio yn y sector cyhoeddus yng Nghymru, heb sôn am faint o fenywod o gymunedau pobl dduon ac Asiaidd a lleiafrifoedd ethnig. Mae eich Llywodraeth yn bwriadu gwella cynrychiolaeth o fewn Llywodraeth Cymru gan 0.4 y cant erbyn y flwyddyn nesaf. Nid wyf i'n siŵr faint o bobl yw hynny mewn gwirionedd, ond a allwch chi ddweud wrthyf sut y byddwch chi'n gwneud hynny mewn ffordd sydd nid yn unig yn gwella cynrychiolaeth cymunedau pobl dduon ac Asiaidd a lleiafrifoedd ethnig, ond hefyd yn gwella bwlch cyflog cymunedau pobl dduon ac Asiaidd a lleiafrifoedd ethnig hefyd? Efallai y gallwch chi ddweud rhywbeth hefyd am sut y gallech chi a'r Comisiwn Cydraddoldeb a Hawliau Dynol fod yn casglu data a fyddai'n helpu i lywio polisi ar hynny.

Diolch i Suzy Davies am y cwestiynau yna. Yn wir, rwyf hefyd yn croesawu'r ffaith bod Cyngor Castell-nedd Port Talbot wedi ennill gwobr cyflogaeth deg Chwarae Teg, ac, wrth gwrs, mae rhan o hynny'n ymwneud â mynd i'r afael â'r bwlch cyflog rhwng y rhywiau. O ran y cyfleoedd y mae'n rhaid inni ganolbwyntio arnyn nhw, yn enwedig yr wythnos hon, ddywedwn i, ar sicrhau bod gennym amrywiaeth yn ein penodiadau cyhoeddus gweinidogol, rydym yn cynhyrchu strategaeth amrywiaeth, a fydd yn ystyried camau ar sut y gallwn ni wella'r broses o godi ymwybyddiaeth o benodiadau cyhoeddus a sicrhau bod y broses mor gynhwysol â phosibl. Mae'n rhaid i hynny fod drwy gynllun gweithredu; sut yr ydym yn gwella, er enghraifft, amrywiaeth y paneli asesu, cynorthwyo'r bobl a benodir, bod â threfniadau cysgodi. Rwy'n mentora, ac rwy'n credu, Suzy, eich bod chithau hefyd yn mentora ymgeiswyr o Rwydwaith Cydraddoldeb Menywod Cymru. Rydym yn sicr yn gwybod bod hyn yn ffordd ymlaen o ran y mathau hynny o benodiadau gweinidogion, ac rwy'n gobeithio y bydd hynny'n mynd i'r afael yn benodol â'r diffyg ymgeiswyr duon, Asiaidd ac o leiafrifoedd ethnig, ond yn enwedig menywod sydd, wrth gwrs, yn gallu bod â swyddogaeth mor allweddol.

Nawr, o ran y bwlch cyflog rhwng y rhywiau, mae'n fwlch cyflog rhwng y rhywiau lle mae'n rhaid inni edrych ar y materion croestoriadol sy'n gysylltiedig â'r bylchau cyflog. Yn wir, nid yw'n ymwneud â'r bwlch cyflog rhwng y rhywiau yn unig; mae yna fwlch cyflog anabledd a bwlch cyflog hil hefyd, ac mae'n rhaid inni fynd i'r afael â'r rhai hynny. Mae'n bwysig ein bod yn ystyried hyn yn rhan hanfodol o'r adolygiad cyflym o rywedd a chydraddoldeb Llywodraeth Cymru, ac rwy'n croesawu yn fawr iawn adroddiad 'Cyflwr y Genedl 2019' gan Chwarae Teg, lle'r aethom i'r afael â'r materion hyn. Ac roeddem yng Nghanolfan Gymunedol Tre-biwt i gynnal trafodaeth banel ar y materion hyn, ac roedd y pwyslais ar fenywod o gymunedau pobl dduon ac Asiaidd a lleiafrifoedd ethnig yng Nghymru oherwydd yr ymchwil maent yn ei wneud ar fenywod o gymunedau pobl dduon ac Asiaidd a lleiafrifoedd ethnig yng Nghymru a'u profiadau ym marchnad lafur Cymru. Felly, mae'r rhain i gyd yn allweddol i'm hagenda o ran blaenoriaethau wrth gefnogi ac ehangu cydraddoldeb a hawliau dynol.  

Gweinidog, roedd y cwestiwn a ofynnwyd i chi yn y fan yna yn ymdrin yn benodol â data. Wnaethoch chi ddim mynd i'r afael â'r pwynt hwnnw o gwbl, felly byddwn i'n ddiolchgar iawn pe byddech chi'n ateb y pwynt hwnnw am gasglu data. Mae sawl math o wahaniaethu yn ein cymdeithas. Mae gennym ni ddata ar bob math o anghydraddoldeb, ond ychydig iawn o wybodaeth sydd ar gael am brofiadau cymunedau pobl dduon ac Asiaidd a lleiafrifoedd ethnig yn y wlad hon. Roeddwn yn falch iawn o'r cyfle i siarad yn y grŵp trawsbleidiol newydd ar gydraddoldeb hiliol ar ddechrau'r mis, a'r neges ysgubol i ni yn y fan honno oedd bod gennym ni ffordd bell i fynd o hyd cyn inni sicrhau cydraddoldeb. Gallwn ni fod â strategaeth. Gallwn ni fod ag ymwybyddiaeth. Gallwn ni fod â chymaint o fentora ag y mynnwch chi, ond oni bai eich bod chi'n casglu data, dydych chi ddim yn mynd i allu nodi a mynd i'r afael â'r problemau hynny. Felly, os gallech chi ateb y cwestiwn hwnnw am ddata, Gweinidog: beth mae'r Llywodraeth hon yn ei wneud i lenwi'r bwlch gwybodaeth sydd gennym am y lleiafrifoedd ethnig sydd wedi bod yn rhan o'n cymunedau yn y wlad hon ers canrifoedd?

Mae data yn hanfodol bwysig, o ran y ffordd yr ydym yn mesur ein canlyniadau ac yn ceisio cyflawni ein hamcanion. O ran data, o ran penodiadau cyhoeddus, er enghraifft, rydym yn coladu ac yn dilysu data amrywiaeth penodiadau ar gyfer 2018-19, ond gwyddom o 2017-18 fod 6.9 y cant o'r holl benodiadau ac ailbenodiadau gan Weinidogion wedi'u datgan i fod o grwpiau PdDLlE, 51.9 y cant o fenywod, a 7.6 y cant o bobl anabl. Ac rwy'n falch o allu rhoi'r data hwnnw heddiw. Ond, yn amlwg, mae'n dangos pa mor bell y mae'n rhaid i ni fynd yn arbennig o ran grwpiau PDdLlE, a dyna pam mae'r data yn bwysig.

Ond, hefyd, o ran data, mae hyn yn rhywbeth lle rydym wedi bod yn gweithio gyda'r Swyddfa Ystadegau Gwladol er mwyn sicrhau ein bod yn gallu cael gafael ar ddata. Nid oes gennym yr holl ddata sydd ei angen arnom er mwyn cael ein hysbysu, yn enwedig o ran yr amcanion y mae'n rhaid inni roi sylw iddynt. Ac mae angen hynny arnom er mwyn cyflawni ein dyletswydd cydraddoldeb yn y sector cyhoeddus a dyletswyddau sy'n benodol i Gymru, yr ydym yn awr, fel y dywedais yr wythnos diwethaf, yn ailasesu i weld a allwn ni eu cryfhau, a bydd data yn rhan hanfodol o hynny. Felly dwi'n hollol gytuno o ran data.

A gaf i hefyd groesawu'r ffaith bod gennym bellach grŵp trawsbleidiol ar gydraddoldeb hiliol? Rwy'n credu bod John Griffiths yn cadeirio hynny, gyda Bethan yn ei chyd-gadeirio. Mae'n bwysig iawn bod hwnnw'n grŵp trawsbleidiol a all fy nal i gyfrif o ran cydnabod bod gennym ffordd bell i fynd. Ond mae gennym gyfle yn awr, o ran y ffocws hwn ar gydraddoldeb, i wneud camau breision ac i ddefnyddio'r materion sy'n ymwneud â'r ddyletswydd gyffredinol sydd gennym—y ddyletswydd sector cyhoeddus—a'r dyletswyddau ar wahân o ran cydraddoldeb hiliol, anabledd a chydraddoldeb rhwng y rhywiau. A gwn, yng nghyfarfod Butetown, ein bod i gyd yn sôn am bwysigrwydd y rhyngsectoraidd, a'r ymagwedd honno, o ran cydraddoldeb.