Part of the debate – Senedd Cymru am 4:47 pm ar 18 Mehefin 2019.
Gweinidog, a wnewch chi egluro'r cyfyngiadau 50 milltir yr awr ymhellach? Mae pump ohonyn nhw, rydych chi'n dweud, yn cae eu gwneud yn rhai parhaol ar hyn o bryd. Pa dystiolaeth sydd gennym ni o ran sut y maen nhw wedi bod yn effeithiol o ran lleihau'r llygryddion yr ydym ni'n pryderu yn eu cylch? Rwyf i'n cael cwynion yn arbennig ynghylch y cyfyngiad 50 milltir yr awr wrth i chi ddod at dwneli Bryn-glas, ac rwy'n gwybod y gallai fod rhesymau eraill am hynny, ond mae'r pwyslais wedi bod ar lygredd aer yn ddiweddar pan fy mod i wedi cael ymatebion. Pa mor llwyddiannus neu fel arall fu hyn, tybed? Mae rhai pobl yn awgrymu bod y gostyngiad i 50 milltir yr awr yn achosi traffig i fynd yn agos at ei gilydd fel consertina mewn modd sy'n arwain at ran o'r tagfeydd, a dywedodd arolygydd ar y M4 y byddai'r ffordd liniaru yn lleihau allyriadau newid yn yr hinsawdd a llygredd aer. Yn amlwg, nid ydych chi am fwrw ymlaen â hynny, ond a yw'r cyfyngiad 50 milltir yr awr yn cael yr effaith y byddech chi'n hoffi ei gweld?
A wnewch chi egluro hefyd—? Rwy'n credu i chi wneud sylw am yr un yn eich etholaeth chi neu'n agos ati, am nad yw'r heddlu, efallai, yn gorfodi yn yr un ffordd ag y bydden nhw pe byddai hi'n fater arferol o oryrru. A yw'r heddlu'n trin y cyfyngiadau hyn yn yr un modd â'r rhai lle mae hi'n fater o ddiogelwch yn hytrach na llygredd aer?
Roeddech chi'n dweud yn eich datganiad fod yr angen am reolau ar lefel yr UE yn adlewyrchu'r ffaith nad yw llygredd aer yn parchu ffiniau cenedlaethol. Efallai fod hynny'n wir am rai llygryddion—fe fyddai sylffwr deuocsid yn enghraifft amlwg—ond o ran y rhai yr ydym ni'n pryderu fwyaf yn eu cylch nhw yn y fan hon—y nitrogen deuocsid a'r gronynnau—maen nhw mewn gwirionedd yn lleol tu hwnt. Fe fyddaf i'n ofalus iawn pan fyddaf i'n cerdded â'm tri o blant ar hyd y brif ffordd yn rhan o'u taith nhw i'r ysgol. Hyd yn oed os mai dim ond cerdded ar y palmant a wnewch chi, ryw ychydig oddi wrth y ceir, mae'r cyngor meddygol yn dweud bod hynny'n sylweddol well.
Rydych chi'n dweud nad ydych chi eisiau i ni gymysgu newid yn yr hinsawdd ac ansawdd aer, ond mae polisi cyhoeddus wedi gwneud hynny. O'r Undeb Ewropeaidd gyda'i safonau diesel a'r orfodaeth lac ohonyn nhw os o gwbl, hyd at Gordon Brown â'i gymhellion treth i symud oddi wrth betrol at ddiesel, y rhain mewn cyfuniad sydd wedi ein harwain ni at lawer o'r broblem llygredd sydd gennym ni erbyn hyn gydag ansawdd aer o ran y nitrogen deuocsid a'r gronynnau, sydd mor ddifrifol ac sydd, fel y dywedodd Andrew R.T. Davies, yn lladd 2,000 o bobl y flwyddyn yn gynamserol. A ydych chi dderbyn erbyn hyn mai camgymeriad oedd cymell pobl i newid o betrol i ddiesel? Ac er y byddai hi'n well gennych chi, yn ddiamau, weld pobl yn defnyddio cerbydau trydanol a bod Llywodraeth y DU newydd dynnu rhai o'r cymhellion yn ôl ynglŷn â hynny, a yw hi'n well i bobl brynu ceir petrol yn hytrach na rhai diesel, er gwaethaf yr allyriadau carbon deuocsid uwch yn yr ardal honno? Diolch.