1. Pa gamau y mae Llywodraeth Cymru yn eu cymryd i ddatgarboneiddio? OAQ54045

Ym mis Mawrth, lansiwyd ein cynllun datgarboneiddio statudol cyntaf ar gyfer y Llywodraeth gyfan, 'Ffyniant i Bawb: Cymru Carbon Isel'. Mae'n nodi 100 o bolisïau a chynigion, ar draws pob sector o'n heconomi, er mwyn cyflawni ein cyllideb garbon gyfredol, a phennu trywydd datgarboneiddio mwy hirdymor i Gymru.

Diolch, Weinidog. Roeddwn yn falch o glywed yn ddiweddar fod Llywodraeth y DU wedi gosod rhai targedau llym iawn ar gyfer datgarboneiddio erbyn canol y ganrif hon. Ac rwy'n credu ein bod i gyd yn cytuno bod angen gweithredu eithafol. Felly byddai'n ddiddorol clywed sut y mae eich Llywodraeth yn bwriadu gweithredu'n unol â hynny. Yn ail, yn ddiweddar, gofynnais i'r Prif Weinidog mewn sesiwn gwestiynau ynglŷn â gwaith diddorol ar adfer yr hinsawdd a oedd yn digwydd ym Mhrifysgol Caergrawnt. Ac mae'r gwaith hwnnw'n cynnwys adfer yr hinsawdd nid yn unig trwy dorri allyriadau, ond trwy ddalfeydd carbon—coed i gael gwared ar garbon deuocsid o'r atmosffer. Atebodd fod gwaith yn mynd rhagddo ar brosiect coedwigoedd newydd yng Nghymru, yng nghanolbarth Cymru, rwy’n credu, ond byddai gennych chi fwy o fanylion ar hynny. A allech roi’r wybodaeth ddiweddaraf inni ynglŷn â natur y gwaith hwnnw? Rwy'n credu ei fod yn syniad ardderchog. Rwy’n credu bod Cymru yn dirwedd berffaith, ac fel cyrchfan i dwristiaid, ar gyfer cael llawer mwy o blannu coed a choedwigoedd newydd, ac rwy'n credu y byddai gan bobl Cymru ddiddordeb mawr mewn clywed mwy am eich cynlluniau ar gyfer datgarboneiddio'r hinsawdd fel hyn.

Mewn ymateb i ran gyntaf eich cwestiwn, gofynnodd Llywodraeth y DU, fy aelod cyfatebol yn yr Alban a minnau i Bwyllgor y DU ar Newid Hinsawdd am gyngor ynglŷn â’r targedau. Ac fe fyddwch yn gwybod, yr wythnos diwethaf, fy mod wedi cael cyngor y pwyllgor hwnnw y dylem geisio lleihau ein hallyriadau carbon 95 y cant erbyn 2050. Rwyf wedi derbyn y cyngor hwnnw. Fodd bynnag, rwyf wedi dweud mai ein huchelgais yw cyrraedd sero net, felly rwy'n sicr yn mynd i weithio'n agos iawn gyda rhanddeiliaid i sicrhau ein bod yn gallu gwneud hynny.

Mewn perthynas ag ail ran eich cwestiwn, ynglŷn â’r ateb a roddwyd i chi gan y Prif Weinidog, un o ymrwymiadau maniffesto'r Prif Weinidog pan ddaeth yn Brif Weinidog ym mis Rhagfyr oedd cael coedwig genedlaethol. Felly, mae swyddogion yn gweithio ar opsiynau yn awr, ond rydym wedi cael llawer o drafodaethau dros y pedwar neu bum mis diwethaf mewn perthynas â hyn. Felly nid wyf yn credu mai'r cynllun yw cael coedwig yng nghanol Cymru; y cynllun yw ystyried cael gwahanol safleoedd fel bod y goedwig genedlaethol o ddifrif yn rhywbeth ar gyfer Cymru gyfan. A byddwn yn edrych ar sut y ffurfiwn y polisi hwnnw wrth symud ymlaen. Rwy'n credu fy mod am gael rhai opsiynau erbyn diwedd y mis hwn, felly gobeithio y byddaf mewn sefyllfa i wneud rhai penderfyniadau, ac yn amlwg, gan weithio'n agos gyda'r Prif Weinidog, rwy’n gobeithio gallu rhoi’r newyddion diweddaraf i'r Cynulliad, yn yr hydref mae'n debyg.

Rwy'n credu ei bod yn bwysig iawn cyrraedd sero net, ond credaf fod angen i ni fod yn fwy uchelgeisiol na hynny—a dechrau tynnu mwy o garbon deuocsid o'r atmosffer na’r hyn rydym yn ei roi i mewn mewn gwirionedd. Felly mae sero net yn ffordd dda, ond mae angen inni ragori ar hynny. Ac rydym yn rhagori ar hynny drwy blannu mwy o goed a mwy o blanhigion. Trwy ffotosynthesis, maent yn troi carbon deuocsid yn ocsigen—mae'n ei dynnu allan o'r atmosffer. Rwy'n credu bod hynny'n bwysig iawn. Rwy'n croesawu'r syniad o blannu coed yn fawr iawn ond a gawn ni dargedau? A gawn ni ddweud faint o goed y bwriadwn eu plannu ym mhob ardal bob blwyddyn? Ac nid ffon i daro'r Llywodraeth â hi yw hynny—rydych chi'n dweud eich bod chi'n mynd i blannu 1,000 ond dim ond 900 a blannoch chi—ond ffordd o roi gwybod i bawb beth y ceisir ei gyflawni. Ac yn sicr ni fuaswn i yn eich beirniadu am blannu 900 pan oedd i fod yn 1,000, ond mae'n bwysig iawn ein bod yn plannu'r coed hyn, i gael y carbon deuocsid allan o'r atmosffer.

Rwy'n cytuno'n llwyr â chi fod angen i ni blannu mwy o goed. Nid ydym yn plannu digon o goed—heb fod yn agos at y nifer o goed rwyf am eu gweld. A dywedais yn glir iawn fod angen i ni ystyried cynyddu'r nifer. Roedd gennym darged. Ni chyraeddasom y targed hwnnw. Fe'm cynghorwyd y dylem fod yn plannu o leiaf 2,000 hectar y flwyddyn. Unwaith eto, nid wyf yn meddwl bod hynny'n ddigon. Ac yn sicr, os ydym am liniaru newid hinsawdd, mae angen inni ystyried dal a storio carbon, sy’n amlwg yn elfen hanfodol o'r cynllun cyflawni carbon isel y cyfeiriais ato yn fy ateb agoriadol i Nick Ramsay. Felly mae angen i ni gynyddu coedwigoedd ledled Cymru. Soniais am y goedwig genedlaethol. Unwaith eto, credaf y bydd y cynlluniau rydym yn eu cyflwyno ar gyfer hynny yn cyflymu ailgoedwigo, a bydd hefyd yn sicrhau manteision economaidd ac amgylcheddol mawr. Hefyd, mae gennym gynllun creu coetiroedd Glastir, y bydd yr Aelod yn ymwybodol ohono. Daeth y cyfnod ymgeisio olaf i ben ym mis Mai, ac roedd llawer iawn o ddiddordeb, felly rwy'n sicr yn awyddus i gael rownd bellach yn yr hydref, ac mae'n debyg y bydd ganddi gyllideb o tua £1 filiwn.