Part of 2. Cwestiynau i'r Gweinidog Tai a Llywodraeth Leol – Senedd Cymru am 2:25 pm ar 19 Mehefin 2019.
Cytunaf yn llwyr â dadansoddiad yr Aelod o hynny. Mae gennym broblem sylweddol mewn rhai o'r cytundebau 106 a negodwyd rhwng datblygwyr a chynghorau ledled Cymru. Ac un o'r anawsterau sydd wedi codi o ganlyniad i hynny yw'r broblem ynghylch mabwysiadu ffyrdd, y safon y mae'n rhaid eu codi iddi, defnydd buddiol yr ystâd dan sylw cyn mabwysiadu'r ffordd ac ati. Felly, rydym yn mynd i'r afael â hynny mewn sawl ffordd.
Y ffordd symlaf yw fod gennym hefyd, ochr yn ochr â'r grŵp diwygio cyfraith lesddaliad, grŵp gorchwyl a gorffen sy'n gyfrifol am gynhyrchu adolygiad o ffyrdd sydd heb eu mabwysiadu. Mewn gwirionedd, mae'n dasglu ar y cyd rhwng Gweinidog yr Economi a Thrafnidiaeth a minnau, ac maent i fod i roi eu hargymhellion i ni cyn bo hir. Rydym wedi gofyn yn benodol iddynt edrych ar y syniad o gyflwyno cod ymarfer ar gyfer asiantau rheoli ystadau ac eiddo i wella'r safonau proffesiynol a moesegol y maent yn gweithredu iddynt.
Ar yr un pryd, bydd yr Aelodau'n gwybod fy mod wedi gwneud datganiad llafar ddoe ar rai o'r awgrymiadau a gawn am fwy o weithio rhanbarthol gydag awdurdodau lleol. Un o'r meysydd roedd hwnnw'n ymdrin â hwy oedd datblygu economaidd a defnydd tir. Un o'r ffactorau penodol sy'n sbarduno hynny yw sicrhau y ceir y sgil gwerthfawr iawn a chynyddol brin yn anffodus o allu negodi'r cytundebau hynny'n briodol, fel bod y bobl sydd â'r sgiliau hynny ar gael i Gymru gyfan, yn hytrach nag i'r awdurdodau lleol lwcus sydd wedi llwyddo i'w cadw. Mae'n amlwg yn fater y mae angen i ni ei ddatrys.
Felly, rydym yn edrych ar fynd i'r afael â hyn o'r ddau ben, os mynnwch, ond credaf ein bod hefyd yn edrych ar ganllawiau newydd i awdurdodau lleol o ran yr hyn y dylent fod yn chwilio amdano wrth edrych ar sefyllfa lle mae datblygiad newydd wedi'i gwblhau i raddau helaeth, ond nid yw'r ffyrdd yn cyrraedd safonau lle gellir eu mabwysiadu.
Felly, i grynhoi, bydd y grŵp diwygio cyfraith lesddaliad yn adrodd yn ôl, bydd y grŵp gorchwyl a gorffen yn adrodd yn ôl ar ffyrdd sydd heb eu mabwysiadu, mae cyhoeddiadau Llywodraeth y DU yn ddiddorol iawn o ran deddfu i sicrhau bod gan rydd-ddeiliaid sy'n talu ffioedd am gynnal a chadw ardaloedd cymunedol fynediad at yr un hawliau â lesddeiliaid o ran y ffordd y caiff hynny ei reoleiddio. Ac mae gennym gryn ddiddordeb mewn edrych ar hynny hefyd.