Prifysgol Abertawe

Part of 3. Cwestiynau Amserol – Senedd Cymru am 3:13 pm ar 19 Mehefin 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Bethan Sayed Bethan Sayed Plaid Cymru 3:13, 19 Mehefin 2019

(Cyfieithwyd)

Diolch am eich ateb. Roeddwn yn meddwl ei bod yn bwysig codi'r mater hwn eto, o ystyried rhai o'r adroddiadau a ddaeth i'r amlwg yr wythnos diwethaf, ac rwy'n derbyn eich bod wedi cyfarfod â CCAUC. Ond roeddwn am ddweud ar goedd fod pob un ohonom yn gwerthfawrogi'r gwaith y mae'r brifysgol yn ei wneud, ond dyna un o'r prif resymau pam roeddwn yn awyddus i godi hyn eto, fel y gwnaeth fy nghyd-Aelod Helen Mary Jones. Ac ni allwn fod yn fodlon â'r datganiadau cyhoeddus a gafwyd hyd yma ynglŷn â materion gweinyddol a rheoli yn y brifysgol. Credaf mai ein rôl ni yw craffu ar yr agwedd benodol honno, a chredaf ei bod yn gwbl briodol fod hynny'n digwydd. Oherwydd, er y byddai unrhyw Weinidog addysg mewn unrhyw ran o'r byd yn dweud bod prifysgolion yn gyrff ymreolaethol, maent hefyd yn derbyn arian cyhoeddus, ac felly ni allant fod uwchlaw craffu neu oruchwyliaeth, ac yn fy marn i, mae ganddynt ddyletswydd gyhoeddus i fod yn fwy clir.

Felly, dechreuodd y camau i atal yr uwch reolwyr yn y brifysgol dros dro yn hwyr y llynedd, ac oddeutu chwe mis yn ddiweddarach, ceir dryswch o hyd ynglŷn â manylion yr hyn a ddigwyddodd a pham fod unrhyw ymchwiliad yn dal i fynd rhagddo. Pe gallech roi mwy o eglurder ar hynny, byddai hynny'n cael ei werthfawrogi'n fawr. Mae staff yn y brifysgol wedi cysylltu â mi a chyd-Aelodau gan ddweud wrthym fod yr ymchwiliad yn cael ei ohirio'n fwriadol. Nawr, nid wyf am wneud sylwadau ar gywirdeb hynny, ond dyna'r hyn y maent wedi'i ddweud wrthyf mewn e-byst. Felly, byddai amcangyfrif o ran pryd y dylem ddisgwyl canfyddiadau ymchwiliad a chyhoeddi unrhyw adroddiad yn cael ei groesawu, pe gallech ei roi. Rydych wedi sôn eich bod wedi siarad â CCAUC a'u bod yn fodlon â'r ffordd y maent yn cyflawni eu gwaith, ond a ydych yn deall bod yr holl gamau priodol a amlinellir o fewn rheolaeth CCAUC wedi eu cymryd, ac a ydych yn credu nad dyma'r amser i feddwl am natur unrhyw ymyrraeth a ddigwyddodd hyd yma?

Rwyf hefyd yn pryderu nad yw llys y brifysgol, hyd y gwn i, wedi ymgynnull eleni. Cafodd eu cyfarfod ym mis Chwefror ei ganslo, a dywedwyd wrthyf fod cyfarfod newydd yn cael ei gynllunio ar gyfer mis Mai, ond hyd y gwn i, nid wyf wedi cael e-bost yn dweud wrthyf pryd y bydd unrhyw gyfarfod newydd yn cael ei gynnal, sef y man lle caiff Aelodau'r Cynulliad gyfle i graffu arnynt. Felly, hoffwn sicrwydd gennych—a ydych chi'n bersonol yn fodlon â chynnydd mewn unrhyw ymchwiliad, fod CCAUC yn cymryd y camau goruchwylio angenrheidiol, ac nad oes unrhyw broblemau systematig ym Mhrifysgol Abertawe? Pa amserlen y byddech yn ei chaniatáu fel y Gweinidog addysg o ran dod i gasgliadau mewn perthynas ag unrhyw un o'r ymchwiliadau hyn?

I gloi, ar lefel ehangach, credaf nad yw'r digwyddiadau hyn, lle nad yw'r cyhoedd, y myfyrwyr a llawer o staff y brifysgol yn ymwybodol o'r hyn sy'n digwydd—hoffwn i chi wneud sylwadau ynglŷn ag a ydych o'r farn fod hynny'n briodol. Rwyf wedi dweud o'r blaen y dylem gael adolygiad llywodraethu ehangach o brifysgolion Cymru mewn perthynas â'r trefniadau goruchwylio fel y gallwn ddeall yn iawn beth sy'n digwydd a deall, o ystyried y symiau sylweddol o arian cyhoeddus sy'n gysylltiedig â hwy—fod y cyhoedd a'r rheini sy'n gweithio yn y brifysgol yn deall yn iawn beth sy'n digwydd fel rhan o'r prosesau hyn. Oherwydd er ein bod yn deall nad oes gennych reolaeth uniongyrchol, mae angen i ni ddeall hefyd fod gennym yr holl bolisïau trosfwaol hyn ar waith lle gallwn graffu ar beth yn union sydd wedi digwydd yma. Diolch yn fawr iawn.