Part of the debate – Senedd Cymru am 4:59 pm ar 19 Mehefin 2019.
—beth yw rhan nesaf fy nghyfraniad. Ni allwn—ni allwn, David, anwybyddu'r ffaith bod llawer o Gymry'n gysylltiedig â bod yn berchen ar, a chludo caethweision i America, ac fel y dywedodd David yn gywir, nid oes ond rhaid inni edrych ar y poblogaethau mawr Affricanaidd-Americanaidd gydag enwau fel Davies, Jones a Williams sy'n adlewyrchu'r hanes hwnnw, gan gydnabod hefyd fod y boblogaeth o Americanwyr Cymreig hefyd wedi chwarae rhan fawr ym mudiad y diddymwyr a'r newid agwedd cyn y Rhyfel Cartref. Nawr, mae'r enghreifftiau hyn, ar garreg ein drws yma yn hen ardal y dociau ac ar draws yr Iwerydd, yr un mor hanfodol i hanes Cymru â'r Deddfau uno, Terfysg Merthyr, boddi Tryweryn, neu glirio Epynt. Ac wrth gwrs, ni ddylem anghofio bod digwyddiadau mawr y DU neu'n fyd-eang, fel y ddau ryfel byd neu ddatblygiad y wladwriaeth les a'r gwasanaeth iechyd gwladol, hefyd yn rhan o hanes Cymru.
Mae astudio hanes a hanesion Cymru yn bwysig er mwyn cyflawni dibenion y cwricwlwm newydd. I fod yn ddinasyddion gwybodus a moesegol sy'n cymryd rhan, bydd dysgwyr yn gwneud synnwyr o'u hunaniaeth a sut y mae ein hanes, ein diwylliannau a'n daearyddiaeth yn ei siapio. Fodd bynnag, rwyf am ei gwneud yn glir y byddai ychwanegu gofynion statudol at y cwricwlwm yn gwbl groes i'r strwythur a'r fframwaith sy'n cael ei gynhyrchu ar lefel genedlaethol. Fodd bynnag, mae pob maes dysgu a phrofiad yn nodi dimensiwn Cymreig amlwg yn ogystal ag egwyddor bwysig cynefin. Felly, wrth gefnogi'r cynnig hwn, rwy'n ailymrwymo i'r ffaith y bydd hanesion a straeon Cymru yn agwedd graidd ar bob maes dysgu a phrofiad ar draws ein cwricwlwm newydd. Diolch yn fawr.