Part of the debate – Senedd Cymru am 4:13 pm ar 25 Mehefin 2019.
Diolch, Dirprwy Lywydd. Mae'n bleser cael cyflwyno'r ddadl hon y prynhawn yma, yn wir. Mae'r Aelodau eisoes wedi gallu cyflwyno rhai o'u safbwyntiau yn ystod dadl ddiweddar gan Blaid Cymru, ond rwy'n credu bod hwn yn bwnc anhygoel o bwysig ac nid yw ond yn briodol, felly, i Aelodau gael y cyfle i gyfrannu'n llawn.
Fel y mae Aelodau a'r holl randdeiliaid eraill sydd â diddordeb yn ymwybodol, penderfynodd y Prif Weinidog beidio â bwrw ymlaen â'r prosiect coridor M4 o amgylch Casnewydd, a elwir fel arall y llwybr du. Ac, ie, fel Llywodraeth, rydym ni'n ymwybodol, o ran yr M4 o amgylch Casnewydd, mai ein cynnig ni oedd y llwybr du a dyna'r oeddem ni'n gweithio arno a'r hyn yr oeddem ni'n ei hyrwyddo. Fodd bynnag, rwyf yn cydnabod bod pethau wedi newid ers i'r llwybr du gael ei lunio. Pan fydd pethau'n newid a phan fydd heriau newydd yn cael eu cyflwyno y peth cyfrifol i lywodraethau ei wneud yw ymateb yn briodol a gweithredu mewn ffordd fwy hyblyg, a dyna'n union yr ydym ni wedi'i wneud.
Gallaf sicrhau pob Aelod ein bod yn cydnabod bod yn rhaid rhoi sylw i'r her hon. Nid yw 'gwneud dim' yn ddewis o gwbl. Y cwestiwn i ni yw sut y gallwn ni ymateb, gan gynllunio rhai o'r dewisiadau amgen mewn ffordd a fydd yn lleihau neu'n dileu tagfeydd. Credaf y gallwn ni sicrhau lleihad mewn tagfeydd ar yr M4 drwy Gasnewydd mewn ffordd sy'n cynnig gwerth am arian ac yn lleihau'r gost i bwrs y wlad.
Rwy'n falch y bydd yr Arglwydd Terry Burns yn cadeirio'r comisiwn arbenigol i wneud argymhellion ar y camau nesaf ar gyfer y rhwydwaith trafnidiaeth yn y de-ddwyrain, a chyhoeddwyd cylch gorchwyl y comisiwn ochr yn ochr â'm datganiad ysgrifenedig diweddar. Bydd y comisiwn yn fach a bydd iddo bwyslais penodol. Bydd yn ystyried barn yr holl randdeiliaid, fel Comisiwn Seilwaith Cenedlaethol Cymru, comisiynydd cenedlaethau'r dyfodol, grwpiau busnes, partneriaid cymdeithasol, grwpiau amgylcheddol, grwpiau defnyddwyr trafnidiaeth a chynrychiolwyr gwleidyddol lleol a chenedlaethol. Credaf fod yn rhaid i berfformiad cymdeithasol ac economaidd fod yn ganolog i'r gwaith hollbwysig hwn. Bydd y comisiwn felly'n sicrhau bod eu barn yn cael ystyriaeth lawn yn ei waith.