Diolch, Dirprwy Lywydd. Gweinidog—Dirprwy Weinidog—rwy'n falch iawn o'ch clywed yn sôn am leihau nifer y plant mewn gofal. Mae'r ffaith bod cynnydd o 34 y cant wedi bod mewn 15 mlynedd yn peri pryder mawr. Hoffwn i wybod mwy am yr amrywiadau yr ydych chi'n sôn amdanynt. Os oes yna ardaloedd o Gymru lle mae cyfradd y plant sy'n derbyn gofal bron dair gwaith yn uwch nag yng Ngogledd Iwerddon, yna credaf fod gwir angen inni wybod pam.

Rwy'n pryderu'n fawr am breifateiddio gwasanaethau gofalu am blant. Mae yna gwmnïau preifat yng Nghymru nad ydynt yn croesawu craffu, nad ydynt eisiau i gynghorwyr ymweld â'r cartrefi—yn wir, maen nhw'n gwrthod ymweliadau—ac mae diffyg tryloywder llwyr a chymhelliant enfawr—enfawr—i wneud elw. Mae gen i achos ar fy llyfrau lle mae'r plentyn yn ymbil am gael mynd yn ôl adref—yn ymbil—ond mae'r plentyn hwnnw'n werth £300,000 y flwyddyn yn sicr, a gallai fod yn £0.5 miliwn hyd yn oed; nid ydynt yn barod i'w gadarnhau, oherwydd cyfrinachedd y cleient. Felly, nid yw'r cartref gofal hwnnw byth yn mynd i adael i'r plentyn hwnnw fynd—byth. Allaf i ddim mynd at y comisiynydd plant, oherwydd mae'n achos unigol; allaf i ddim mynd atoch chi—rydw i wedi ceisio, ond mae'n achos unigol, ac—. Efallai y gall y Senedd Ieuenctid helpu, oherwydd mae angen llais ar y plant hyn. A'r achos yr wyf yn sôn amdano—. A minnau'n annibynnol, roeddwn yn ffodus o gael cyllideb fwy; llwyddais i gyflogi gweithiwr cymdeithasol profiadol iawn yn llawn amser, a chymerodd ddau fis o waith i ddod o hyd i'r gwaith papur a chanfod, yn y bôn, na ddylai'r plentyn byth fod wedi cael ei gymryd i mewn i ofal. Cafodd camgymeriadau eu gwneud ac nid oedd gwybodaeth yn cael ei throsglwyddo. Mae'r achos yn dal i fynd rhagddo.

Ond, i ddychwelyd at y cymhelliad elw, rwyf i o'r farn ei fod yn warthus. Mae'n braf bod llywydd y llys teulu yn gwneud y mater hwn yn brif flaenoriaeth iddo. I mi, mae'n siomedig nad yw chwe awdurdod lleol wedi cyflwyno targedau, felly tybed pa awdurdodau lleol oeddent.

Rwyf eisiau sôn hefyd am ddieithrio plentyn oddi wrth riant. Mae'n effeithio ar gynifer o famau, tadau, teidiau a neiniau a hefyd rieni plant mewn gofal. Unwaith eto, mae'n mynd â ni yn ôl at y cymhelliad o wneud elw. Mae llawer o bobl yn gwneud gwaith rhagorol, ond credaf na allwn anwybyddu'r ffaith bod y plant hyn mewn rhai amgylchiadau'n cynrychioli llawer o arian, ac mae rhieni'n curo ar ddrws fy swyddfa yn dweud wrthyf eu bod yn cael eu dieithrio oddi wrth eu plant. Mae gwir angen ystyried y mater hwn.

Wrth gloi, rwyf eisiau pwysleisio fy mod i'n pryderu'n fawr am y diffyg craffu, y diffyg tryloywder, gyda chwmnïau preifat yn gwneud ffortiwn. Os mai ni yw'r neiniau a'r teidiau corfforaethol, rhowch gyfle inni ofalu am y plant hynny a'u buddion. Fel y mae pethau ar hyn o bryd, mae'n anodd iawn iawn ac rydym yn wynebu gelyniaeth eithafol ac, yn wir, gwynion.