Part of the debate – Senedd Cymru am 4:48 pm ar 2 Gorffennaf 2019.
Yn gyntaf, hoffwn ddweud fy mod yn cefnogi datganoli'r doll teithwyr awyr, ond rwy'n wyliadwrus ynghylch yr hyn y bydd Llywodraeth Cymru yn ei wneud â hi. Nid yw Llafur yn hoffi dim mwy na gwario arian pobl eraill ac maen nhw'n credu eu bod nhw'n gwybod yn well ynghylch sut i wario arian pobl eraill nag y mae'r bobl eu hunain. Yn ddiweddar, clywsom, dros y ffin, fod eneidiau hoff cytûn Llafur Cymru a ffrindiau mynwesol ideolegol yn y Blaid Lafur yn San Steffan yn bwriadu trethu'r rhoddion y mae rhieni'n eu rhoi i'w plant drwy dreth roddion newydd oes gyfan. Dyma enghraifft arall eto fyth o'r Blaid Lafur sy'n gweithio ar yr egwyddor, os gellir trethu rhywbeth, yna mae'n rhaid ei drethu, beth bynnag yw'r canlyniadau.
Wrth gwrs, bydd datganoli'r doll teithwyr awyr i Gymru yn gyfle i Gymru leihau'r dreth er budd teuluoedd sy'n defnyddio meysydd awyr Cymru, ond nid oes unrhyw reswm dros amau, o gael y cyfle, na fydd Llafur Cymru yn dilyn arweiniad eu harwyr yn San Steffan ac yn ei gynyddu unwaith y bydd ganddyn nhw reolaeth drosto, neu'n creu trethi newydd sbon os oes ganddyn nhw'r pwerau i wneud hynny. Nid wyf yn clywed unrhyw warant gan Lywodraeth Cymru, petai'r dreth yn cael ei datganoli, na fydden nhw'n ceisio ei defnyddio fel peiriant arian parod. Efallai yn y ddadl hon y byddant yn fodlon rhoi'r warant honno i deuluoedd a busnesau a fyddai'n defnyddio meysydd awyr Cymru. Er, rwy'n amau hynny.
Yr hyn sy'n sicr o fod yn syndod i unrhyw un sy'n credu bod Llafur yn sefyll dros y rhai ar gyflog isel yw eu bod hyd yn oed eisiau bod yn gyfrifol am dreth atchweliadol fel toll teithwyr awyr yn y lle cyntaf. Mae'n gorfodi teulu ar gyflog isel sydd wedi treulio blwyddyn neu fwy yn cynilo ar gyfer gwyliau i dalu'r un faint o dreth â theulu mwy cefnog sy'n gallu mynd ar wyliau ar yr esgus lleiaf. Mae'n anwybyddu incwm neu'r gallu i dalu yn llwyr ac yn fwriadol. Felly, sut y mae plaid sy'n dweud ei bod hi ar ochr teuluoedd sy'n cael trafferthion eisiau'r cyfrifoldeb am dreth atchweliadol ar wyliau haeddiannol i'r rhai sy'n gweithio'r oriau hiraf yng Nghymru? Wel, oherwydd bod y Llywodraeth Lafur hon yn cefnogi trethi atchweliadol eraill pan fydd yn gyfleus iddyn nhw a'u syniadaeth wleidyddol, wrth gwrs. Edrychwch ar TAW.
Er nad yw wedi'i ddatganoli eto, mae'r Llywodraeth Lafur hon yn ceisio ein twyllo eu bod yn gwneud popeth o fewn eu gallu i drechu tlodi mislif, gan ddweud ar yr un pryd y dylem gadw ein haelodaeth o'r UE, sy'n ein hatal rhag dileu TAW ar dyweli mislif a thamponau, oherwydd bod yr UE yn eu hystyried yn eitemau moethus. Nawr, mae'n un peth dweud eich bod yn barod i drethu'r rhai ar gyflog isel yr un faint â'r rhai cyfoethog iawn am wyliau tramor, ond siawns nad yw'n anfoesol dweud y byddwch yn parhau i godi tâl ar fam sengl am dyweli mislif neu damponau hanfodol. Mae'r un peth yn wir am yr hyn a elwir yn 'dreth fraster'.
Gadewch i ni fod yn realistig: mae'n annhebygol y bydd Llafur eisiau i doll teithwyr awyr gael ei datganoli fel y gallant ei gostwng neu ei dileu. Maen nhw eisiau iddi gael ei datganoli er mwyn iddyn nhw allu ei chodi a'i defnyddio fel y mynnant. Bydd hyd yn oed y ddealltwriaeth syml o economeg sydd gan y Blaid Lafur yn dweud wrthyn nhw y byddai ei chynyddu'n ormodol yn golygu y byddai pobl yn dewis teithiau hedfan sy'n mynd a dod o feysydd awyr cyfagos yn Lloegr, megis Bryste yn lle Caerdydd.