Yn bendant nid wyf wedi gweld llythyrau mewn print mân, ond yn sicr rwyf wedi—dyma oedd peth o’r dystiolaeth a gawsom gan yr RNIB, ac ni allaf ddweud ai yng Nghaerdydd a’r Fro y digwyddodd hynny ai peidio.

Hoffwn wneud dau neu dri phwynt cyflym. Un yw nad yw’r cynnydd o 7 y cant yn nifer y bobl sydd angen gofal llygaid yn fai ar y Llywodraeth mewn unrhyw ffordd. Mewn rhai achosion, mae hyn yn rhywbeth i’w ganmol, yn yr ystyr fod mwy o bobl yn dod i gael eu gweld am eu bod yn sylweddoli nad yw eu golwg cystal ag y mae angen iddo fod.

Yn ail, mae pobl yn byw'n hirach, felly, yn amlwg, wrth inni dyfu’n hŷn, mae'n rhaid i ni ddechrau defnyddio sbectol, ac wrth inni dyfu’n hŷn eto—rwy’n rhagweld y bydd gennyf broblemau llygaid difrifol oherwydd hanes fy nheulu. Y broblem yma yw sut y trefnwn y gwasanaethau i ddiwallu’r galw cynyddol, a chredaf fod hynny’n rhywbeth y mae Llywodraeth Cymru’n gweithio arno, a dyna pam y byddaf yn pleidleisio dros y gwelliant.

Ond ceir materion eraill y mae angen i ni wneud pethau yn eu cylch hefyd. Un ohonynt yw na ddylai fod angen i rywun sydd wedi cael ei weld gan optometrydd ar y stryd fawr, sydd wedi nodi bod angen i’r unigolyn weld arbenigwr, fynd drwy eu meddyg teulu er mwyn cael llythyr 'Annwyl Feddyg' cyn y gall fynd i’r adran arbenigol. Mae'n wastraff gwarthus ar amser y gwasanaeth gofal sylfaenol, yn ogystal â bod yn ddiangen i'r claf unigol.

Yn ail, mae technoleg newydd yn galluogi'r offthalmolegydd yn yr ysbyty i edrych ar ba mor ddifrifol yw'r achos unigol heb fod angen cael y claf o'u blaen. Oherwydd, gyda'r Gweinidog iechyd, ymwelais ag optometrydd cwbl ragorol ym Mhentwyn a gwelais eu bod yn gallu anfon delweddau o safon uchel iawn o'r llygad yn uniongyrchol at yr arbenigwr yn yr ysbyty. Mae hynny'n arloesedd gwych, ac yn un y dylem ei gymeradwyo, gan ei fod yn eu galluogi i flaenoriaethu'r rhai y mae eu hachosion yn rhai y mae brys gwirioneddol yn eu cylch ac angen eu gweld ar unwaith am fod risg i'w golwg, yn hytrach na'r rheini sydd â phroblem yn ôl pob tebyg, ond nad oes angen iddynt gael eu gweld yr wythnos hon. Felly, mae hynny'n rhywbeth arall sy'n wirioneddol bwysig.

Ond y trydydd peth yr ydym wedi cael llawer o anhawster yn ei gylch yng Nghaerdydd a'r Fro yw sicrhau nad oes angen i'r rhai sydd wedi cael llawdriniaethau cataract rheolaidd, sy'n cael eu gwneud wrth y miloedd ar y diwrnod yn y rhannau mwyaf anghysbell o India, fel Bihar—nad oes angen iddynt fynd yn ôl i'r ysbyty oni bai fod rheswm arbenigol dros wneud hynny. Gellir eu gweld yn ôl ar y stryd fawr gan yr optometrydd i sicrhau bod y llawdriniaeth cataract, sy'n llawdriniaeth reolaidd y dyddiau hyn, wedi bod yn llwyddiant ac nad oes problem—