Diolch yn fawr, Dirprwy Lywydd. Mae hi wedi bod yn glir i mi ers imi gael fy mhenodi i'r portffolio hwn fod gennym ni awydd cyffredin ar draws y Siambr hon i weld cynnydd yn y ddarpariaeth o dai fforddiadwy. A, Dirprwy Lywydd, rwyf wedi bod yr un mor glir mai tai cymdeithasol yn benodol yw fy mlaenoriaeth i. Ni ellir gorbwysleisio'r effaith gadarnhaol y mae tai cymdeithasol o ansawdd da yn ei chael ar fywyd rhywun. Dyma pam y comisiynodd fy rhagflaenydd, Rebecca Evans, adolygiad annibynnol o'n trefniadau tai fforddiadwy y llynedd i edrych yn fanwl ar ein dull o weithredu ac awgrymu newidiadau a fyddai'n ein helpu i gyflawni mwy.

Ar 1 Mai, cefais yr adroddiad terfynol o'r adolygiad o'r cyflenwad tai fforddiadwy. Gwnaeth yr adolygiad nifer o argymhellion ynghylch sut y gallwn ni sicrhau ein bod yn cynyddu nifer y tai fforddiadwy yr ydym yn eu darparu yng Nghymru heb gyfaddawdu o ran effeithlonrwydd ynni, ansawdd na fforddiadwyedd i denantiaid. Treuliodd y panel annibynnol, o dan gadeiryddiaeth Lynn Pamment, gryn dipyn o amser yn edrych ar bob agwedd ar gyflenwad tai fforddiadwy a heddiw rwy'n falch iawn o rannu ymateb cychwynnol y Llywodraeth i'r argymhellion â chi. Dyma'r cyntaf o gyfres o ymatebion i adolygiadau ac ymgynghoriadau sydd i fod i gael eu cyflwyno yn ystod y misoedd nesaf. Bydd gennyf fwy i'w ddweud maes o law am ddatgarboneiddio, materion cynllunio a rheoliadau adeiladu. Rwy'n ymwybodol iawn o'r angen i gysoni'r polisïau ym mhob un o'r meysydd hyn.

Rwyf eisiau diolch, unwaith eto, i'r panel annibynnol am eu gwaith. Fe wnaeth y rhain ymgysylltu â'r sector tai drwyddo draw ac ag Aelodau'r Cynulliad. Gwerthfawrogir yn fawr yr amser a fuddsoddwyd ganddyn nhw yn yr adolygiad hwn, gan eu tynnu'n rheolaidd o'u swyddi dyddiol yn ystod y flwyddyn. Maen nhw wedi gwneud cyfraniad gwirioneddol a pharhaol i dai yng Nghymru, a chredaf y bydd hynny'n golygu goblygiadau cadarnhaol parhaus am flynyddoedd i ddod. Roedd hi'n bwysig iawn i mi nad oedd hwn yn adroddiad a oedd yn casglu llwch ar silff. Rwyf wedi bod yn awyddus, felly, i ymateb yn gyflym ac yn bendant. Rwyf eisiau i bob un ohonoch chi fod yn ymwybodol o fwriadau'r Llywodraeth, a dyna pam yr anfonais ymateb ysgrifenedig i bob argymhelliad atoch yn gynharach heddiw.

Rwy'n falch o ddweud ein bod wedi derbyn, neu dderbyn mewn egwyddor, pob argymhelliad, gydag un eithriad o ran dyfodol Cymorth i Brynu. Nid ydym ni mewn sefyllfa i ymateb tan yr hydref, pan fyddwn ni'n ymwybodol o'r arian canlyniadol y byddwn yn ei gael gan Lywodraeth y Deyrnas Unedig. Nid wyf yn bwriadu mynd drwy bob un o'r argymhellion heddiw. Rwyf eisiau, fodd bynnag, cynnig fy sylwadau ar rai o'r prif ganfyddiadau.

Tynnodd y panel sylw at bwysigrwydd deall yr angen am dai a rhai o'r heriau y mae awdurdodau lleol yn eu hwynebu yn y maes hwn. Pwysleisiwyd y rhan gref y gallai ac y dylai Llywodraeth Cymru ei chwarae, a phwysigrwydd cryfhau'r cysylltiadau rhwng yr angen am dai a'r broses gynllunio. Rwy'n derbyn y feirniadaeth hon ac yn croesawu eu cefnogaeth i'r gwaith yr ydym ni wedi'i wneud ar asesu angen ar lefel genedlaethol a rhanbarthol. Mae eu hawgrym y dylid ymestyn y gwaith hwn i lefel leol nawr yn un yr wyf yn ei gefnogi ac yn bwriadu rhoi sylw iddo. 

Rwy'n gwybod mai pennu polisi rhenti oedd un o agweddau mwyaf heriol a dadleuol yr adolygiad, gyda safbwyntiau cryf a gwrthgyferbyniol yn cael eu mynegi o wahanol rannau o'r sector. Cytunaf â'r panel adolygu fod angen parhaus am bolisi rhent i roi sicrwydd i denantiaid a landlordiaid ac y dylai landlordiaid fod yn ystyried gwerth am arian ac arbedion effeithlonrwydd i gyfiawnhau codiadau rhent. O ganlyniad, cyn toriad yr haf, byddaf yn cyhoeddi beth fydd y polisi rhent pum mlynedd ar ôl imi gael yr holl ddata angenrheidiol. Byddaf yn sicrhau bod fy mhenderfyniad yn cydbwyso'r angen i landlordiaid gael sicrwydd ynghylch yr incwm rhentu y gallan nhw ei ddisgwyl, gyda sicrhau fforddiadwyedd i denantiaid.

Maes arall o'r adolygiad rwy'n gwybod iddo ysgogi trafodaeth gref oedd natur yr arian grant sydd ar gael i bartneriaid a'r modd y dosberthir hyn. Mae'r panel wedi argymell dull newydd o weithredu, gan gefnu ar ein dull safonedig o ddyrannu grantiau i un o sicrwydd cyllid tymor hwy ac asesiad mwy cadarn o werth am arian. Er nad wyf yn cytuno â phob agwedd ar y dull gweithredu y mae'r panel wedi'i argymell yn ei adroddiad, rwy'n derbyn yr argymhelliad ar gyfer newid a mwy o hyblygrwydd. Nid oes angen swm y cymhorthdal a dderbyniant ar hyn o bryd ar rai cynlluniau, ac mae'n bosib nad yw eraill yn dod ymlaen am nad yw lefel y cymhorthdal yn ddigon i'w gwneud hi'n ymarferol. Mae tîm a fydd yn gweithio gydag awdurdodau lleol a chymdeithasau tai eisoes wedi'i sefydlu i ddatblygu dull gweithredu newydd. Yn y pen draw, bydd hyn yn ein galluogi ni i sicrhau bod ein buddsoddiad sylweddol mewn tai fforddiadwy yn cael ei ddefnyddio mor effeithiol â phosib yn y mannau lle mae ei angen fwyaf.