Part of the debate – Senedd Cymru am 6:15 pm ar 9 Gorffennaf 2019.
Byddwn ni hefyd yn ymatal ar sylwedd y cynnig hwn ar y gyllideb atodol. Fodd bynnag, a gaf i ganmol y Llywodraeth am ei chyflwyniad gwell o lawer o'r gyllideb atodol? Rwy'n cofio dair blynedd yn ôl, yn fuan ar ôl imi gael fy ethol i'r Cynulliad, y gyllideb atodol gyntaf i mi ddod ar ei thraws. Roeddwn i wedi gobeithio y byddai fy mhrofiad, o ran edrych ar gyllidebau Llywodraeth y DU neu gyllidebau llywodraeth leol yn Lloegr neu gyllidebau sector preifat o ryw fath neu'i gilydd, o fudd imi ar gyfer y swydd o asesu a chwestiynu'r gyllideb atodol, ond nid oedd hynny'n wir o gwbl i'r graddau yr oeddwn i wedi ei obeithio. Ac, o gofio ar y pryd, roeddwn i ar y Pwyllgor Cyllid ac yn cadeirio'r pwyllgor ar y newid yn yr hinsawdd, yr elfen fwyaf rwy'n credu, neu yn sicr yr elfen fwyaf dadleuol o'r gyllideb oedd gweithredu llawer o faniffesto UKIP ym maes torri prosiectau newid hinsawdd. Rhoddwyd rhywfaint o'r arian hwnnw yn ôl wedyn yn yr ail gyllideb atodol, ond yr oedd yn sylweddol, ac nid oedd yn hawdd cwestiynu ar unwaith beth oedd yn digwydd. Rwy'n falch o weld nad y prif grwpiau gwariant yn unig sydd ar wefan Llywodraeth Cymru erbyn hyn, ond mae llinellau gwariant y gyllideb hefyd ar y wefan, er mwyn i bobl eu cwestiynu mewn ffordd gydlynol.
Hefyd, rwy'n credu bod hon yn ddogfen dda iawn yr ydym ni wedi ei chysylltu â'r gyllideb. Cyfeirir ati ar ein system fel nodyn, ac fel dogfen mewn mannau eraill, rwy'n credu; yn yr atodiad caiff ei ddisgrifio fel nodyn esboniadol, a tybed a fyddai modd ei galw yn hynny yn y dyfodol, fel ein bod yn gwybod beth yr ydym ni'n cyfeirio ato a gallai hyn fod yn rhan reolaidd o'r broses, oherwydd roeddwn i'n ei gweld hi'n ddefnyddiol i ddeall y newidiadau amrywiol oddi mewn iddo.
Y newidiadau mwyaf cyffrous, mewn rhyw ffordd, i mi, yw'r diffyg newidiadau ar yr ochr refeniw, ac rwy'n credu ei bod yn eithaf arwyddocaol mewn gwirionedd, oherwydd bod chwe mis wedi mynd heibio ers y gyllideb derfynol. Ac, os byddai popeth arall yn gyfartal, gallai rhywun fod wedi disgwyl rhywfaint o amrywio yn y rhagolygon ar gyfer cyfraddau treth incwm Cymru, y dreth trafodiadau tir a'r dreth gwarediadau tir, o gofio'r ansicrwydd ynghylch rhagweld y rheini. Ac nid wyf i'n siŵr ai'r rheswm nad ydym ni wedi gweld amrywio yw oherwydd nad ydym ni wedi sefydlu'n llawn y prosesau yr ydym yn eu gweld bellach yn y Swyddfa Cyfrifoldeb Cyllidebol a fydd yn cynorthwyo Llywodraeth Cymru i'w rhagweld, neu a ydyn nhw wedi'u hystyried yn fanwl, o ddifrif, a bod popeth yn union fel yr oedd y Gweinidog cyllid yn ei ddisgwyl, ond rwyf i'n cofio, rhwng y gyllideb ddrafft ar gyfer 2019-20 a'r gyllideb derfynol, y bu gostyngiad o £40 miliwn yn y rhagolwg o'r hyn yr oeddem ni'n mynd i'w gymryd o gyfraddau treth refeniw Cymru, felly sylweddol iawn. Ac, wrth gwrs, yn yr Alban, mae ganddyn nhw'r twll du hwn gwerth £1 biliwn y maen nhw'n ymdrin ag ef. Felly, pa mor hyderus ydym ni ynghylch y dim amrywiannau hynny?
Rwy'n gweld ein bod ni wedi arbed £173,000 ar weinyddiaeth Cyllid a Thollau EM o'r ddwy dreth newydd hynny, ac o fod wedi gwasanaethu ar y pwyllgor ar gyfer y ddwy ac ystyried y ffigurau hynny a meddwl eu bod yn gymharol hael i Cyllid a Thollau EM o ran yr hyn y byddai'r gost, fy mhryder i oedd y byddai Cyllid a Thollau EM yn gwario'r arian hwnnw. Felly, mae'r ffaith eu bod wedi dod o hyd i arbedion ac wedi'u rhoi yn ôl i ni i'w groesawu. Mae gennym ni hefyd y cyllid gwerth £100,000 ar gyfer y Swyddfa Cyfrifoldeb Cyllidebol, ac rwy'n credu y bydd yn cael ei wario'n dda ac mae'n rhaid inni barhau i adolygu hynny'n ofalus.
O ran y dyraniadau o gronfeydd cyfalaf cyffredinol, rydym yn dweud ym mhwynt 3.10 o'r ddogfen a ddangosais fod cyfanswm o £85 miliwn wedi'i ddyrannu o'r cronfeydd cyfalaf wrth gefn i ddarparu buddsoddiad ychwanegol mewn tai cymdeithasol a gwaith cynnal a chadw cefnffyrdd a thraffyrdd. Yn gyntaf, a gaf i ofyn, a yw'n annadleuol i ddisgrifio gwaith cynnal a chadw ffyrdd fel gwariant cyfalaf? A oes dadl y dylid ystyried hynny'n briodol fel adnodd refeniw, neu a yw'n dybiaeth sefydledig o fewn ein cyfrifyddu mai dyna'r ffordd y dylid ei drin?