Yr Adolygiad o Ddatganoli

Part of 3. Cwestiynau Amserol – Senedd Cymru am 3:07 pm ar 10 Gorffennaf 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Jeremy Miles Jeremy Miles Labour 3:07, 10 Gorffennaf 2019

(Cyfieithwyd)

Wel, diolch i'r Aelod am ei gwestiwn atodol. Credaf y bydd yn cofio'r araith a wnaeth Prif Weinidog Cymru i'r Institute for Government ychydig wythnosau yn ôl, lle dywedodd nad mater o beth sy'n digwydd yng Nghymru yn unig yw datganoli, ond ei fod hefyd yn gwestiwn ynghylch yr hyn sy'n digwydd yn San Steffan, ac mae'n ddyletswydd ar San Steffan i edrych ar sut y gall San Steffan a Whitehall weithredu mewn ffordd wahanol er mwyn rhoi cefnogaeth lawn i'r setliad datganoli. Credaf y gallwn groesawu rhai rhannau o'r araith honno. Dywed Prif Weinidog y DU fod y DU yn dibynnu ar, ac yn cael ei diffinio gan gefnogaeth ei phobl, yn yr ystyr o fod yn gymdeithas wirfoddol o wledydd, ac rydym yn croesawu'r gydnabyddiaeth fod datganoli bellach yn rhan sefydlog a pharhaol o gyfansoddiad y DU, fel y nododd yr araith. Os yw San Steffan a Whitehall o ddifrif ynglŷn â mynd i'r afael â sut y maent yn ailwerthuso'r ffordd y maent yn gweithio i gefnogi datganoli, credaf y bydd hynny'n beth da, ond os ydych am roi araith am ddyfodol yr undeb a dyfodol datganoli fel rhan o hynny, rwy'n ategu ymateb yr Aelod mai'r peth lleiaf y gallwch ei wneud yw cael sgwrs gyda'r gweinyddiaethau datganoledig cyn hynny er mwyn cadw a gwarchod, fel y dywed, yr ymdeimlad hwnnw o gyd-fenter y setliad cyfansoddiadol.

Ond a dweud y gwir, mae pwynt ymarferol iawn i hyn: rydym wedi bod yn galw yma am gynnydd ar yr adolygiad rhynglywodraethol dros y 15 mis diwethaf, ac ychydig iawn sydd gennym i'w ddangos mewn perthynas â hynny hyd yn hyn. Bydd wedi gweld y cyhoeddiad a wnaed gan David Lidington yr wythnos diwethaf ac ymateb Llywodraethau Cymru a'r Alban i hynny. Mewn gwirionedd, byddai bwrw ymlaen â'r cynnydd hwnnw wedi bod yn ffordd dda iawn o ddangos ymrwymiad i'r setliad datganoli yma yn y DU, ac roedd lansio adolygiad arall heb gydnabod hynny yn anffodus yn fy marn i. A phe bai'r Prif Weinidog wedi ceisio cyngor y gweinyddiaethau datganoledig, credaf y gallem fod wedi cael trafodaeth adeiladol ynglŷn â'r cylch gorchwyl ac ynglŷn â sut y gellid ei lunio'n well i fynd i'r afael â rhai o'r heriau sylweddol sy'n ein hwynebu wrth ymdrin â Llywodraeth y DU. Nodwn yn arbennig y pwyslais ar bwysigrwydd y swyddfeydd tiriogaethol yn yr adolygiad, a chredaf fod Prif Weinidog Cymru wedi dweud yn glir yn ei araith yn ôl ym mis Mai fod cyfle ac angen bellach, mewn gwirionedd, i ailystyried rôl swyddfeydd Cymru a'r Alban yn radical yn y byd ôl-Brexit hwn.