Part of the debate – Senedd Cymru am 5:18 pm ar 10 Gorffennaf 2019.
Rwy'n cytuno â'r sylwadau a wnaeth yr Aelod yn awr mewn perthynas â bod yn Senedd i Gymru a bod yn Aelodau o Senedd Cymru. Gresynaf ei fod, mae'n debyg, wedi dweud y gwrthwyneb yn y broses a arweiniodd at ddod â'r Bil i ni ar y ffurf y mae ynddi heddiw, oherwydd ym memorandwm esboniadol y Llywydd, mae'n dweud, yn gryno:
'Diben y Bil yw: ailenwi’r Cynulliad yn “Senedd”.'
Yna mae'n gwneud dau bwynt arall:
'gostwng yr oedran pleidleisio isaf', ac yna cyflwyno nifer o ddiwygiadau eraill.
Byddwn yn gwrthwynebu'r Bil hwn heddiw am nad ydym yn cefnogi ailenwi'r Cynulliad yn 'Senedd'. Nid ydym wedi ein hargyhoeddi—eto o leiaf, er fy mod yn rhannu barn rhai o'r Aelodau sydd â diddordeb arbennig a ddaeth i'r sesiwn a gawsom ar y cyd â'r Senedd Ieuenctid. Roeddwn innau'n llawn edmygedd hefyd; nid wyf yn diystyru cael fy argyhoeddi o'r achos dros newid yr oedran pleidleisio ar bwynt diweddarach, ond nid ydym wedi cael ein hargyhoeddi eto. A'r diwygiadau eraill—mae gennym farn gymysg ar y rheini.
Fe'm trawyd, ychydig flynyddoedd yn ôl, gan yr ymateb pan ddywedodd Andrew R.T. Davies, a oedd yn arweinydd y Ceidwadwyr Cymreig ar y pryd, neu arweinydd grŵp y Cynulliad o leiaf, fod y Ceidwadwyr o blaid ailenwi'r sefydliad hwn yn 'Welsh Parliament'. Ac rwy'n credu bod hynny wedi cael cryn dipyn o sylw yn y wasg. Nid oeddwn yn meddwl ei fod yn beth ofnadwy o ddadleuol i'w ddweud, ond gan fod y blaid wedi bod yn fwy amheus o ddatganoli, yn y gorffennol o leiaf efallai, câi ei weld fel rhywbeth arwyddocaol. Nid wyf yn ei weld mor ddadleuol y dylem gael ein galw'n 'Welsh Parliament', gan mai dyna ydym ni. Ers y refferendwm diwethaf, rydym wedi cael pwerau deddfu llawn, o leiaf yn y meysydd sydd gennym, ac rydym yn deddfu—dyna'r hyn y mae deddfwrfa'n ei wneud—ac rydym hefyd yn codi trethi. Cyn hynny, rwy'n meddwl ein bod wedi rheoleiddio'r hyn yr oedd cynghorau lleol yn ei wneud o ran sut y câi'r dreth gyngor ac ardrethi busnes eu codi, ond roeddwn yn aelod o'r Pwyllgor Cyllid ar gyfer y ddwy dreth newydd a gyflwynwyd gennym, ac erbyn hyn mae gennym gyfraddau treth incwm Cymru hefyd. Felly, credaf fod corff sy'n pasio deddfau ac yn codi symiau sylweddol o drethi yn Senedd a dylid ei galw'n hynny. Mae'n ddrwg gennyf nad yw hynny wedi'i gynnig ar wyneb y Bil dyna i gyd. Iawn, fe wnaf ildio.