8. Dadl Blaid Cymru: Diwygio'r Cynulliad

Part of the debate – Senedd Cymru am 6:07 pm ar 10 Gorffennaf 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Paul Davies Paul Davies Conservative 6:07, 10 Gorffennaf 2019

(Cyfieithwyd)

Rwy'n bendant yn derbyn y pwynt y mae'r Aelod yn ei wneud, ond yn amlwg mae angen i ni gyflwyno'r achos hefyd i bobl Cymru fod arnom angen rhagor o Aelodau yn y lle hwn.

Nawr, barn fy nghyd-Aelodau a minnau yw bod yn rhaid i unrhyw gynnydd yn nifer yr Aelodau Cynulliad gael ei ariannu drwy arbedion sy'n deillio o ostyngiad yn nifer cyffredinol y cynrychiolwyr etholedig yng Nghymru. Nodaf fod yr adroddiad 'Senedd sy’n Gweithio i Gymru' yn manylu ar y costau blynyddol rheolaidd ychwanegol a allai godi o 20 neu 30 o Aelodau Cynulliad ychwanegol. Ac rwy'n derbyn yn llwyr y dylid ystyried y costau hyn yng nghyd-destun ehangach cynrychiolaeth ddemocrataidd yng Nghymru. O ganlyniad i Brexit, ni fydd ASEau o Gymru mwyach, a deallaf fod hynny’n cyfateb i ariannu 24 o Aelodau Cynulliad. Rwy'n derbyn ac yn cytuno felly ei bod yn gwbl ymarferol inni gynyddu nifer yr ACau heb unrhyw gost ychwanegol i'r trethdalwr, ond mae angen gwneud mwy o waith i berswadio pobl Cymru mai dyma'r peth iawn i'w wneud.

Mae ein gwelliant hefyd yn galw ar i unrhyw Aelodau Cynulliad ychwanegol gael eu hethol ar sail heb fod yn llai cyfrannol na’r hyn sy’n digwydd ar hyn o bryd, ac rwy'n derbyn y bydd amrywiaeth o safbwyntiau ar draws y Siambr hon ar sut y dylid ethol Aelodau. Ac mae'n debyg mai dyna'r prif rwystr i gynyddu nifer yr Aelodau Cynulliad ymhlith gwleidyddion, oherwydd mae'n anodd iawn gweld ar hyn o bryd sut y bydd pleidiau'n cytuno ar ba system etholiadol y dylid ei defnyddio i ethol mwy o Aelodau yn y dyfodol. Felly, rydym ni ar yr ochr hon i'r Siambr yn credu bod yn rhaid i Gomisiwn y Cynulliad, ar y cyd â phleidiau gwleidyddol, edrych ar ei drefniadau presennol a sefydlu system sy'n ethol Aelodau mewn ffordd sy'n ennyn cefnogaeth y bobl y mae'n eu gwasanaethu.

Ddirprwy Lywydd, mae fy nghyd-Aelodau a minnau’n edrych ymlaen at gynnal deialog â phobl Cymru sy'n esbonio'r angen i gynyddu capasiti'r sefydliad hwn, ac rydym yn hapus i weithio gyda'r Comisiwn a phob plaid i edrych ar ffyrdd y gallwn gyflwyno trefniadau etholiadol yn y dyfodol a fydd yn arwain at gynyddu effeithiolrwydd gweithrediadau'r Cynulliad. Mae'n gwbl hanfodol fod y ddeialog hon yn digwydd ar raddfa lawer mwy nag sy'n digwydd ar hyn o bryd, oherwydd mewn llawer o gymunedau ledled Cymru, ychydig iawn o ddealltwriaeth a geir o hyd o'r angen i gynyddu nifer yr Aelodau Cynulliad. Mae'r daith ddatganoli wedi parhau i ddarparu mwy a mwy o bŵer i'r sefydliad hwn ac yn fy marn i, mae gwneud penderfyniadau’n agosach wedi bod o fudd i bobl Cymru. Ond rydym ar groesffordd yn awr, ac rwy'n derbyn yn llwyr fod angen Aelodau ychwanegol ar y Cynulliad i weithredu'n effeithiol, ond yn y bôn, mae'n rhaid i bobl Cymru fod yn barod i dderbyn y gost am wneud hynny a'i gyflwyno mewn system bleidleisio a gefnogir gan bobl Cymru, ac felly, rwy'n annog yr Aelodau i gefnogi ein gwelliant.