Diolch, Ddirprwy Lywydd. Gadewch imi ddechrau drwy ddiolch i bawb sydd wedi cyfrannu at yr adroddiad, 'Senedd sy'n Gweithio i Gymru'. Mae'n waith cadarn a thrylwyr, ac mae'n amserol ac yn angenrheidiol, wrth i'n sefydliadau Llywodraeth a chraffu a democratiaeth yng Nghymru barhau i dyfu er mwyn ymateb i heriau newydd a chyflawni'n well ar gyfer pobl Cymru.

Mae'r teitl, 'Senedd sy'n Gweithio i Gymru', yn cynnwys cymaint yn yr ychydig eiriau hynny. Nid yw'n Senedd sy'n gweithio i blaid wleidyddol—Senedd sy'n gweithio i Blaid Cymru neu i Lafur neu i'r Ceidwadwyr neu i amryw o rai eraill. Teitl a bwriad yr adroddiad yw rhagweld Senedd sy'n gweithio dros Gymru a thros bobl Cymru. Mae'r teitl hefyd yn cydnabod nad yw'r Cynulliad presennol, sy'n wynebu Gweithrediaeth sy'n tyfu fel y mae wedi gwneud—ac yn parhau i wneud—o ran pwerau a hyder ac aeddfedrwydd, wedi tyfu'n gymesurol yn ei allu i graffu'n ddemocrataidd.

Rwy'n cytuno â chanfyddiad sylfaenol yr adroddiad. Mae'r rhan fwyaf o Aelodau'r Cynulliad yma'n gweithio'n eithriadol o galed ac yn ddiwyd ar ran eu hetholwyr ac ar ran Cymru. Ond nid oes gennym ddigon o bŵer, nid o ran ymdrech ond o ran rhifau syml. Gallwn ddweud hyn yn hyderus yn sgil cymariaethau â Llywodraethau a Chynulliadau rhanbarthol eraill ar draws Ewrop a'r byd yn ehangach. Rwy'n dweud hyn yn hyderus fel cyn aelod o Senedd y DU hefyd, sydd wedi gwasanaethu fel aelod o'r fainc gefn ac fel Gweinidog, cynorthwy-ydd seneddol, Cadeirydd pwyllgor, a mwy yn San Steffan. Nid ydym yn gwneud cymwynas â ni ein hunain drwy esgus y gallwn barhau fel yr ydym. Yn bwysicach na hynny, nid ydym yn gwneud cymwynas â Chymru drwy ddal ati i esgus y gallwn weithio gyda'n pwerau newydd a'n gofynion newydd, drwy ddangos wyneb dewr a dweud y gallwn weithio'n galetach a gweithio'n fwy clyfar. Fel y dywed yr adroddiad, rydym eisoes yn gwneud hynny. Yn syml, nid yw'n ddigon ar ei ben ei hun. Mae niferoedd yn bwysig iawn.

Felly, mae'r achos yn rymus. Y cwestiwn yw: a oes rheidrwydd arnom ni, fel meistri ein tynged ein hunain, i weithredu? Neu a ydym yn aros ac yn aros ac yn aros, gan ohirio'r penderfyniadau gwleidyddol anodd am byth, hyd nes y byddwn ni a'r Cynulliad yn cwympo dan y pwysau?

Ond nid ar yr angen i gynyddu niferoedd Aelodau Cynulliad yn unig y mae'r adroddiad yn canolbwyntio. Mae hefyd yn seiliedig ar egwyddorion clir y gallwn eu rhoi ar waith i sicrhau newid blaengar yn ein democratiaeth ac yn ein deddfwrfa yng Nghymru.