Lywydd, gofynnais ichi ystyried ad-alw’r Cynulliad pan gyhoeddodd Prif Weinidog y DU ei fwriad i atal y Senedd rhag eistedd am fwy na mis, neu fel y dywedodd David Lidington, y Dirprwy Brif Weinidog blaenorol, i gagio'r Senedd yn y dyddiau tra allweddol hyn i’n gwlad. Os gwrthodir llais i Aelodau Seneddol, mae'n bwysicach fyth i ni yma allu siarad dros Gymru, dros ein heconomi a'n dyfodol. Pan fydd ein cynnig yn dweud bod gweithredoedd y Prif Weinidog yn warth, rydym yn golygu yn union hynny. Mewn ychydig wythnosau byr, rydym wedi gweld Llywodraeth yn troi ei chefn ar weddusrwydd sylfaenol democratiaeth weithredol—diffyg parch llwyr tuag at y gwirionedd, diffyg parch llwyr tuag at y Senedd, diffyg parch llwyr tuag at wasanaethau'r menywod a'r dynion profiadol yn ei blaid ei hun sy'n meiddio anghytuno ag ef.

Gadewch imi ddechrau, Lywydd, gyda mater dweud y gwir. Nawr, bûm mewn gwleidyddiaeth yn ddigon hir i wybod y gellir disgrifio'r un gwrthrych mewn gwahanol ffyrdd o wahanol safbwyntiau, ond pan fydd llefarydd swyddogol Stryd Downing yn cael ei anfon i ddweud nad oes gan y Prif Weinidog unrhyw gynlluniau i addoedi'r Senedd, pan fydd llys yn yr Alban yn darganfod ei fod eisoes wedi penderfynu gwneud yn union hynny, nid dim ond dweud eich fersiwn eich hun o'r gwir yw hynny. Gadewch inni ei alw yr hyn ydyw: celwydd ydyw, celwydd bwriadol. Ac un enghraifft yn unig yw hon, Lywydd, ac mae llawer mwy i'w cael, gwaetha’r modd.

Caiff Michael Gove ei anfon i ddweud yn hyderus na fydd prinder cynnyrch ffres ar silffoedd archfarchnadoedd ar ôl Brexit heb gytundeb. Ond mae Consortiwm Manwerthu Prydain y mae ei aelodau'n stocio'r silffoedd hynny yn dweud bod hyn yn gwbl anghywir. Neu’r Ysgrifennydd iechyd, Matt Hancock, yn ein sicrhau y bydd y GIG yn hollol barod i adael heb gytundeb erbyn 31 Hydref, pan fo’r gwasanaeth iechyd gwladol ei hun yn dweud bod tebygolrwydd cryf o brinder o gyffuriau hanfodol—cyffuriau hanfodol sy’n trin sgitsoffrenia, anhwylder deubegynol ac epilepsi, ymhlith pethau eraill—oherwydd na ellir eu pentyrru. A phan ddywed Cymdeithas Feddygol Prydain y bydd gadael heb gytundeb yn peri niwed di-droi'n-ôl i'r GIG ac iechyd y genedl.

Nawr, y Michael Gove sydd bellach yn amddiffyn strategaeth y Llywodraeth fel un sydd â mandad o refferendwm 2016 yw’r un Michael Gove ag a ddywedodd mor ddiweddar â mis Mawrth ni wnaethom bleidleisio dros adael heb gytundeb. Nid dyna oedd neges yr ymgyrch y gwneuthum helpu i’w harwain.

Lywydd, mae Llywodraeth sydd wedi colli pob parch at y gwir wedi colli ei chwmpawd moesol. Mae'n arwain at y gred mai'r ffordd orau o fynd i'r afael ag anghyfleustra Senedd yw drwy ei gorfodi i ddistewi. Mae'n arwain at y gred, fel y nododd Syr Nicholas Soames ddoe, fod plaid a oedd ar un adeg yn cynnwys amrywiaeth eang o ddaliadau wedi crebachu’n sect gul trwy ddiarddel y rhai sy'n arddel safbwynt gwahanol. Lywydd, mae Llywodraeth nad oes ganddi barch at y gwir wedi fforffedu'r parch y mae ein democratiaeth yn dibynnu arno. Dyna pam ei bod hi'n gwbl hanfodol inni anfon neges glir o gefnogaeth heddiw—cefnogaeth i'r rheini yn San Steffan ac yn y llysoedd sydd, hyd yn oed yn awr, yn brwydro yn erbyn y camarfer pŵer hwn. Ac rwyf am ddweud pa mor falch ydw i ein bod ni fel Llywodraeth Cymru wedi gallu ymuno â'r achos a arweinir gan Gina Miller, sy'n cael ei glywed yn yr Uchel Lys wrth i ni gyfarfod yn y Cynulliad hwn y prynhawn yma.