Part of the debate – Senedd Cymru am 2:29 pm ar 5 Medi 2019.
Rwy'n croesawu'r cyfle i godi yn y Siambr y prynhawn yma i siarad yn y ddadl hon, er fy mod yn cydnabod cyfyngiadau'r camau y gallwn eu cymryd. Rwy'n uniaethu â llawer o'r sylwadau a wnaeth David Melding—nid oes amheuaeth nad yw'r Blaid Geidwadol yn cynnwys amrywiaeth eang o ddaliadau. Efallai y bydd rhai pobl yn gweld hynny'n rhyfedd gennyf fi fel rhywun sy'n cefnogi Brexit, ond mewn gwirionedd, fel cefnogwr Brexit, rwy'n credu'n angerddol fod yn rhaid gwrando ar leisiau, ym mha blaid bynnag. Ond os yw'r bobl wedi siarad, mae'n rhaid i chi weithredu ar ddymuniadau a chyfarwyddiadau'r bobl. Ac ymwneud â hynny oedd y refferendwm yn 2016. Roedd yn ymwneud â cheisio cyfarwyddyd gan bobl Prydain—Cymru, Lloegr, yr Alban a Gogledd Iwerddon—ynglŷn â sut roeddent am i'n perthynas fod gyda'r Undeb Ewropeaidd.
Roedd rhaid i mi atgoffa fy hun sut yn union yr edrychai'r papur pleidleisio, oherwydd rwyf wedi clywed cynifer o bobl dros y tair blynedd yn y cyfamser yn dweud, 'Wel, doedd hynny ddim ar y papur pleidleisio', 'Doedd hyn ddim ar y papur pleidleisio', 'Roedd hynny ar y papur pleidleisio'. I mi, roedd yn gymharol syml: roedd y gair 'aros' yno ac roedd y gair 'gadael' yno, a buaswn yn awgrymu bod y rhan fwyaf o bobl, os nad pawb, a gerddodd i mewn i'r bwth pleidleisio yn gwybod am beth roeddent yn pleidleisio. Nawr, gallwn ddadlau—[Torri ar draws.] Gallwn ddadlau—[Torri ar draws.] Gallwn ddadlau bod ystod eang iawn o bethau rhwng y 'gadael' a'r 'aros' yr oedd pobl yn dymuno eu cael. Ar yr ochr aros, ai'r ffaith ein bod i gael gwladwriaeth ffederal Ewrop fel y mae Juncker wedi amlinellu dros y tair blynedd diwethaf a chynyddu integreiddio—ac rwy'n clywed 'ie, ie' o rai cylchoedd—neu ai statws—[Torri ar draws.] Neu ai'r status quo? 'Gadael'—ai'r toriad y sonnir amdano ar 31 Hydref pan nad oes cytundeb ar waith, neu ai cytundeb i'w roi ar waith ac yna ein bod yn gadael? A dyna'r drafodaeth rydym wedi bod yn dadlau yn ei chylch dros y tair blynedd diwethaf. Nawr gall pobl ddadlau cymaint ag y dymunant am yr hyn y mae Boris Johnson wedi'i wneud dros y chwe wythnos diwethaf, ond mae wedi ceisio dod â hyn i ben, ac mae'n rhaid bod hynny'n rhywbeth—