Part of the debate – Senedd Cymru am 2:31 pm ar 5 Medi 2019.
Yr hyn sydd wedi digwydd yn sgil diarddel neu atal y 22 Aelod Seneddol oedd ei fod wedi dweud yn glir iawn wrthynt cyn iddynt bleidleisio ei fod yn fater o hyder ac roedd yn rhaid cadw at y bleidlais honno o hyder. Dewisasant beidio â chadw at y bleidlais o hyder, felly, yr egwyddor wleidyddol yw, os nad ydych chi'n pleidleisio dros hyder yn eich Llywodraeth neu'ch arweinyddiaeth, rydych chi'n gadael y blaid. Rydym yn gweld hynny yn y Blaid Lafur yn San Steffan ar hyn o bryd.
Ond y pwynt rwy'n ei wneud, yw bod yr hyn sydd wedi digwydd yn San Steffan yn ystod yr ychydig ddiwrnodau diwethaf wedi dangos bod San Steffan wedi gweithio. Rwy'n anghytuno â'r ddeddfwriaeth a gyflwynwyd, ond fe gafodd y ddeddfwriaeth honno ei chyflwyno ac mae'n atal yr hyn y mae'r Llywodraeth am ei wneud. Nawr, gallwch gytuno neu anghytuno â hynny, ac fel y dywedais, rwy'n anghytuno â'r ddeddfwriaeth honno, ond mae'n dangos bod y Senedd wedi gweithio.
Nawr, ymateb Boris Johnson a'i Lywodraeth yw dweud, 'Iawn, mae'r Senedd wedi fy atal. Gadewch i ni fynd i'r wlad; gadewch inni gael y sgwrs honno gyda'r wlad a cheisio mandad gan y wlad i gyflawni naill ai'r cytundeb a'n bod yn gadael, neu ein bod yn rhoi allweddi Rhif 10—[Torri ar draws.]—ein bod yn rhoi allweddi Rhif 10 i'r pleidiau eraill fel eu bod hwy'n gallu ei wneud'. Democratiaeth yw'r enw ar hynny, ac mae'n ofid mawr imi—mae'n ofid mawr i mi—fod arweinydd Plaid Cymru wneud y gymhariaeth rhwng Prif Weinidog y wlad hon a phrif weithredwr gweinyddiaeth Hong Kong, lle mae pobl ar y strydoedd yn brwydro am democratiaeth ac yn wir yn marw dros ddemocratiaeth yno. Dylech dynnu'r sylw hwnnw yn ôl, oherwydd, yn y pen draw, mae Prif Weinidog y wlad hon wedi dweud y bydd yn mynd ger bron y wlad a bydd yn cyflwyno ei ddadl i'r wlad. A chi a'r Blaid Lafur a'r pleidiau eraill yn San Steffan sy'n rhwystro hynny rhag digwydd. Ni allwch ddadlau yn erbyn hynny. Democratiaeth yw'r enw ar hynny. O rannau eraill o'r Siambr hon heddiw clywsom y gair 'unbennaeth', wel, nid oes unrhyw unbennaeth wrth i'r Prif Weinidog sefyll yn Nhŷ'r Cyffredin i ddweud, 'Gadewch inni droi at y wlad a gofyn iddynt sut y maent am i'r wlad hon weithredu ar Brexit'. Dyna'r cwestiwn y byddwn yn ei wynebu yn ystod y pedair i bum wythnos nesaf, a dyna sy'n rhaid inni ei ateb.
Ond yn anad dim, yr hyn na ddylem gilio rhagddo yw'r cyfarwyddyd a roddwyd i ni yn 2016. Rwy'n cefnogi Brexit fel y gŵyr pawb yn y Siambr hon, ond rwy'n credu mewn mewnfudo. Rwy'n credu bod mewnfudo'n beth da i'r wlad. Rwy'n credu mewn masnach; rwy'n credu bod masnach yn dda i'r wlad hon. A chredaf ein bod yn dysgu gan bobl eraill. Nid wyf yn credu mewn troi ein cefnau ar y byd, ond yr hyn a ddysgais ers i mi ddechrau mewn gwleidyddiaeth a'r hyn a welais ym Mrwsel yw endid rwyf fi wedi'i ddewis, a wyf am i'r wlad hon fod yn rhan ohoni. Cymerais ran yn y ddadl a'r drafodaeth yn y refferendwm. Rhoddais fy maner ar y mast. Cefnogodd y wlad yr hyn roeddwn i a 17.4 miliwn o bobl eraill yn dewis ei wneud. Ein lle ni yw deddfu a chefnogi'r mandad hwnnw a'i gyflawni, ac ymhen pump, 10, 15, 20 mlynedd, os yw gwleidyddion am wrthdroi hynny mewn maniffestos, boed hynny fel y bo—democratiaeth yw'r enw ar hynny. Ond bydd peidio â gweithredu canlyniad refferendwm 2016 yn ansefydlogi'r wlad yn fawr, a rhaid inni gymryd rhan yn yr hyn a ddaw yn y pedair neu'r pum wythnos nesaf drwy gynnal etholiad cyffredinol ac rwy'n annog y pleidiau gyferbyn i gefnogi hynny er mwyn i'r bobl gael Llywodraeth yn San Steffan a fydd yn cyflawni eu dymuniadau.