Rydym wedi bod mewn argyfwng cenedlaethol, fel y mae llawer wedi'i ddisgrifio heddiw, ers rhyw dair blynedd bellach yn dilyn canlyniad y refferendwm a ffiasgo neu drychineb Brexit parhaus, ac mae pethau'n cyrraedd penllanw yn awr mae'n debyg, gydag arweinwyr newydd ar lefel Llywodraeth y DU yn gogwyddo llawer mwy tuag at adael heb gytundeb, gyda'r holl ddifrod y byddai hynny'n ei achosi. Rwy'n credu ei bod yn hollol iawn ein bod yn dod at ein gilydd heddiw, Lywydd, i drafod y materion hyn fel corff cynrychioliadol, fel llais ar ran pobl Cymru, oherwydd mae hi mor amlwg fod yna argyfwng cenedlaethol mawr yn y DU, gan gynnwys Cymru wrth gwrs.  

Rydym yn gwybod y byddai gadael heb gytundeb yn niweidiol iawn i'n heconomi. Rydym wedi clywed Dai Rees yn sôn am yr effeithiau posibl ar y diwydiant dur. Mae'r effaith gythryblus ar fusnes wedi bod yn digwydd ers tair blynedd bellach. Mae mor niweidiol i fuddsoddiad a swyddi, ac rwy'n gwybod, Lywydd, fod y gweithwyr dur yng ngweithfeydd Orb, gweithfeydd Cogent yn fy etholaeth i, sef Dwyrain Casnewydd, yn teimlo'r pethau hyn yn enbyd iawn ac yn amlwg iawn. Ac maent yn disgwyl i ni, Lywydd, gyfarfod a thrafod ac ystyried yr hyn y gellir ei wneud i'w helpu a sefyllfa Brexit. Mae'r posibilrwydd o Brexit heb gytundeb yn berthnasol iawn i'w rhagolygon—rhagolygon cyffredinol a rhagolygon penodol yn y dyfodol agos a thu hwnt—ac maent yn disgwyl inni fynd i'r afael â'r holl faterion rydym wedi arfer mynd i'r afael â hwy yn y sefyllfaoedd hyn: cymorth gan Lywodraeth Cymru mewn perthynas ag ailhyfforddi, osgoi diswyddiadau gorfodol, cyfleoedd mewn mannau eraill yn Tata Steel, Llanwern, Port Talbot, er enghraifft, yn ogystal â chyfleoedd gwaith mwy cyffredinol, ailhyfforddi, yr holl gyngor a chymorth sy'n arferol, ond hefyd, wrth gwrs, fel y mae undeb llafur Community ac Unite yn dweud yn glir iawn, y posibilrwydd y bydd y gwaith hwnnw'n parhau gyda'r buddsoddiad angenrheidiol a fyddai'n caniatáu i'r peiriannau trydanol hynny gael eu defnyddio ar gyfer ceir trydan, er enghraifft, a defnyddiau eraill yn y dyfodol. Mae llawer wedi'u hargyhoeddi fod yna ddyfodol cryf iawn i'r gwaith hwnnw gyda'r lefel gywir o fuddsoddiad ac ymrwymiad.

Wrth gwrs, Lywydd, maent hefyd yn disgwyl i Senedd y DU barhau i gyfarfod a thrafod oherwydd, yn amlwg, mae ganddynt gyfrifoldebau go iawn tuag at y diwydiant dur, er mwyn gosod strategaeth a pholisi ar gyfer y diwydiant dur, ac i fynd i'r afael â'r problemau penodol yng ngwaith dur Orb. Felly, mae'r syniad o addoedi Senedd y DU am fwy na phedair wythnos ar adeg o'r fath yn amlwg yn anathema llwyr i'r rhai sy'n gweithio yn y gwaith hwnnw yn fy etholaeth. Mae'r gwaith hwnnw—Lywydd, bu gwaith dur yno ers diwedd y bedwaredd ganrif ar bymtheg, ac mewn gwirionedd, cafodd y bont gludo yng Nghasnewydd ei hadeiladu i gludo gweithwyr i'r gwaith a fodolai ar y pryd. Mae iddo hanes gwych. Mae llawer yn credu y gallai fod iddo ddyfodol cryf iawn o hyd. Mae'r rheini'n faterion y mae angen i Senedd y DU barhau i gyfarfod i'w trafod ac yn wir, i benderfynu pa gamau gweithredu sy'n briodol. Byddai peidio â gwneud hynny'n gwadu'r cyfrifoldeb sydd ganddynt. A gwn fod y gweithwyr a'r undebau llafur sy'n cynrychioli'r gweithwyr yn Orb yn disgwyl inni fynd i'r afael â materion cyfredol ac yn disgwyl i Senedd y DU wneud yr un peth, ac rwy'n gobeithio, Lywydd, y bydd pawb yma heddiw yn gallu deall hynny a deall arwyddocâd y ffaith ein bod yn cyfarfod yma heddiw yng ngoleuni'r digwyddiadau hynny.