Uniondeb: rydym wedi clywed llawer am uniondeb yma y prynhawn yma, ynglŷn â'r ffaith bod gennym Brif Weinidog na ellir ymddiried ynddo, na ellir dibynnu ar ei air. Ond fel y dywedodd Dai Rees, nid uniondeb ar lefel yr unigolyn yn unig yw hyn; mae'n uniondeb ar y lefel sefydliadol hefyd. Yr oriau a dreuliwyd yn y sefydliad hwn, mewn pwyllgorau, ar lawr y Cynulliad, yn pasio deddfwriaeth ar y sail fod gennym Lywodraeth a fyddai yno wedyn i roi'r ddeddfwriaeth honno ar waith, ac sydd yn awr yn barod i ddileu honno a throi cefn ar hynny i gyd.  

Lle'r Deyrnas Unedig yn y byd: dywedodd Andrew R.T. Davies yn ei gyfraniad, 'Dywedwch beth y dymunwch am Boris Johnson, mae'n sicr wedi dod â phethau i benllanw'. Ac rwyf wedi bod yn meddwl am y cyfeiriadau a gawsom ar draws y Siambr at bethau clasurol y prynhawn yma, ac fe wnaeth y sylw hwnnw fy atgoffa o'r chwedl Roegaidd wych am Icarws. A ydych chi'n cofio Icarws, y dyn a hedfanodd yn rhy agos at yr haul, yn or-hyderus, gan wybod ei fod yn gwybod yn well na neb arall? Hedfanodd yn rhy agos at yr haul ac fe blymiodd i'w farwolaeth yn y môr islaw. Wel, beth bynnag a ddywedwch, yn sicr fe ddaeth â phethau i benllanw. Ac mae lle Prydain yn y byd wedi ei niweidio oherwydd fod pobl wedi colli hyder ynom fel cenedl, ynglŷn â'n gallu i siarad mewn iaith ac mewn cywair a chydag ymdeimlad o gymesuredd y daethant i gredu bod y Deyrnas Unedig wedi sefyll drosto ar un adeg yn y byd ac sydd wedi'i daflu o'r neilltu gan y Prif Weinidog, pan oedd yn Ysgrifennydd Tramor ac yn yr ychydig wythnosau byr y bu'n Brif Weinidog hefyd.

Lywydd, nid oes unrhyw amheuaeth: mae'r olwynion wedi dod oddi ar y bws. Ymddengys nad oedd trwydded gan y gyrrwr, na mandad, na moesoldeb, na mwyafrif. Yr hyn a wnaethom y prynhawn yma, fel y dywedodd Dawn Bowden ar ddiwedd y ddadl, yw tynnu sylw at y materion sydd wrth wraidd y ddadl wleidyddol bresennol: yr angen i amddiffyn democratiaeth seneddol a hawl pobl i gael cynrychiolwyr ar eu rhan i siarad yn y dadleuon a fydd yn cael effaith mor ddwfn ar eu bywydau. Mae ein penderfyniad fod y niwed y gellir ei osgoi—nid yw'n niwed na allwch ei osgoi—. Dylid osgoi'r niwed osgoadwy y bydd Brexit heb gytundeb yn ei achosi. Dylem godi llais yma y prynhawn yma. Ni ddylem adael i neb amau beth yw barn y Cynulliad Cenedlaethol hwn, a byddwn yn siarad pan fyddwn yn gwneud hynny ar ran pobl Cymru.