9. Dadl ar Egwyddorion Cyffredinol y Bil Plant (Diddymu Amddiffyniad Cosb Resymol) (Cymru)

Part of the debate – Senedd Cymru am 7:00 pm ar 17 Medi 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Janet Finch-Saunders Janet Finch-Saunders Conservative 7:00, 17 Medi 2019

(Cyfieithwyd)

Diolch, Llywydd. Rwy'n codi i siarad yn erbyn egwyddorion sylfaenol y Bil hwn, Bil sy'n gweld y Llywodraeth hon yn ymyrryd yn amhriodol ac yn ormodol ym mywyd teuluol. Yr hyn sydd gennym ni yn y fan yma yw ymagwedd gwladwriaeth famaeth, sy'n anghytuno mai rhieni sydd yn y sefyllfa orau i benderfynu ar y gosb neu'r ddisgyblaeth briodol i blentyn. Rydym yn gwybod o adolygiad gan Lywodraeth y DU nad yw'n ymddangos bod llawer o ddefnydd o'r amddiffyniad. Yn yr un modd, rhwng 2009 a 2017, dim ond tair gwaith y codwyd yr amddiffyniad, mewn achosion pan wnaed penderfyniad i gyhuddo. Felly, nid yw'r amddiffyniad wedi bod yn llesteirio llawer o rieni sydd mewn gwirionedd wedi achosi dim mwy na chochi'r croen am gyfnod byr rhag cael eu dwyn i gyfrif. Felly, mae'n ymddangos bod yr honiad mai arwydd o ddangos rhinwedd yw'r ymarfer cyfan hwn yn hollol gywir. Yn yr achos hwn, ni ellir cyfiawnhau amharu ymhellach ar hawliau rhieni o ran bywyd preifat a theuluol, rhyddid meddwl, cydwybod a chrefydd.

Mae Llywodraeth Cymru yn dadlau bod yr ymyrraeth wedi'i chyfiawnhau gan yr angen i amddiffyn hawliau plant, ond ydy hi? Nac ydy yn fy marn i. Mae'r memorandwm esboniadol yn cydnabod ei bod yn annhebygol y bydd unrhyw dystiolaeth ymchwil sy'n dangos yn benodol bod effeithiau smac ysgafn yn awr ac yn y man yn niweidiol i blant. Yn wir, cefnogir hyn gan yr adolygiad 'Cosb Gorfforol Rhiant: Canlyniadau Plant ac Agweddau'.

Mae tystiolaeth i ddangos bod poen emosiynol yn cael ei brosesu yn yr un rhan o'r ymennydd â phoen corfforol mewn gwirionedd. Mae'r Cymdeithion Seicoleg annibynnol yn dweud wrthym fod cosb gorfforol yn llai niweidiol na rhai dulliau eraill nad ydyn nhw'n gorfforol, fel gemau meddwl, ac y byddai anfon plentyn i ystafell a'i gadw ar wahân am nifer o oriau yn beth niweidiol iawn, iawn i'w wneud. Nid oedd unrhyw syndod, felly, mai dim ond hanner y rhai a ymatebodd i'r ymgynghoriad oedd yn cytuno y bydd y cynnig deddfwriaethol yn cyflawni'r nod o amddiffyn hawliau plant. Felly, ni ellir anwybyddu cyngor yr Athro Larzelere—mai dewis gwell fyddai nodi'r gosb fwyaf priodol. Fel y mae hi, mae llawer o rieni da yng Nghymru ac rydym ni ar y trywydd iawn erbyn hyn i'w gwneud yn droseddwyr a hynny'n afresymol.

Cyfaddefir yn y memorandwm esboniadol y bydd rhieni, os cyflwynir adroddiad arnyn nhw, yn cael eu cyhuddo, eu herlyn a'u collfarnu, neu'n cael cynnig gwarediad statudol y tu allan i'r llys, a fyddai'n cael ei ddatgelu fel gwybodaeth am gollfarn ar wiriad uwch y Gwasanaeth Datgelu a Gwahardd. Gwaeth fyth yw bod prif gwnstabl de Cymru wedi cyfaddef y bydd adroddiadau am ymddygiad troseddol honedig yn dal i ymddangos, hyd yn oed os nad yw'r person hwnnw wedi'i erlyn.

Gofynnaf i'r Siambr hon: a ydym ni wirioneddol eisiau i rieni o'r fath weld eu cyfleoedd gyrfaol yn cael eu herio a llesteirio ar deithio i rai gwledydd o ganlyniad i fân ddigwyddiad a chael gwared ar yr amddiffyniad? A ydym ni hyd yn oed wedi meddwl am y ffaith y gall cosbi'r rhiant achosi niwed i'r plentyn hefyd? Nodwyd yn y pwyllgor bod uwch swyddogion yng Nghymru wedi rhybuddio y gellir symud plant o'u cartref teuluol wrth i achosion gael eu herlyn. Esboniwyd hefyd y gallai'r gwaharddiad beri oedi yn achos rhai o'r 6,500 o achosion llys lle na all rhieni gytuno ar drefniadau ar gyfer eu plant, a gwneud smacio yn arf mewn achosion o ysgariad.

Os nad ydych chi'n fy nghredu i, gwrandewch ar y Dirprwy Weinidog. Mae hi ei hun wedi cyfaddef bod adroddiadau maleisus yn debygol o ddigwydd gan gyn-bartneriaid. Mae'n wir bod yn rhaid i'r heddlu eisoes nodi achosion gwirioneddol, a bod hybiau diogelu amlasiantaeth yn cael eu defnyddio i ddeall cyd-destun teuluoedd. Er gwaethaf ymateb Llywodraeth Cymru i argymhelliad 17 yn eu portreadu fel bod yn ddigyffro am y ffaith nad oes hyb ym mhob ardal, mewn tystiolaeth, nododd comisiynydd heddlu a throseddu fod angen mwy o lefelau cyllid, a chytunodd yn y bôn ei fod yn destun pryder bod Llywodraeth Cymru yn cynnig cyfraith nad yw'n ei hariannu o ran yr effaith fwy ar ein heddlu. Mae cyllid yn broblem fwy fyth wrth gwestiynu effaith y Bil ar wasanaethau cymdeithasol. Yn syfrdanol, ymddengys bod y Dirprwy Weinidog yn anymwybodol o'r pwysau y bydd y ddeddfwriaeth hon yn ei roi ar yr argyfwng ariannol yn y gwasanaethau cymdeithasol.