Part of the debate – Senedd Cymru am 6:35 pm ar 17 Medi 2019.
Ydw, rwy'n credu bod yr Aelod yn gwneud pwynt pwysig iawn. Mae'n hanfodol ein bod yn cyflwyno'r ddeddfwriaeth hon gyda chymorth ar gyfer rieni. Yr hyn yr ydym ni eisiau ei wneud yw ceisio gwneud y gwaith rhianta'n haws, ac rwy'n credu ein bod ni i gyd yn gwybod bod rhianta'n anodd, ac mae rhieni'n croesawu'r holl gyngor a chymorth sydd ar gael iddynt. Felly, mae'n gwbl hanfodol, pan fyddwn ni'n cyflwyno'r ddeddfwriaeth hon, ein bod hefyd yn gwneud yn siŵr bod cefnogaeth a chymorth ar gael, a'n bod yn gweithio gyda'r gwahanol asiantaethau—rydym ni'n gweithio gyda'r heddlu i drafod cynlluniau dargyfeirio ac rydym ni'n gweithio gyda sefydliadau eraill i weld pa gymorth a chefnogaeth y mae'n bosibl eu rhoi. Felly, rwy'n credu ei bod hi'n gwneud pwynt hollbwysig.
Felly, yng ngoleuni argymhellion y Pwyllgor Plant, Pobl Ifanc ac Addysg, rwyf hefyd wedi ystyried gyda fy nghyd-Aelodau—y Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol a'r Gweinidog Addysg—ar swyddogaeth rhaglen Plant Iach Cymru a'r cwricwlwm yn cefnogi rhieni presennol, ac yn arfogi plant a phobl ifanc i ddod yn rhieni'r dyfodol. A chredaf bod hynny'n hanfodol iawn, bod yr hyn sy'n digwydd yn yr ysgol yn helpu i'w paratoi ar gyfer y dyfodol.
Rydym ni eisiau i rianta cadarnhaol fod ein ffordd ni o wneud pethau yng Nghymru, ac os caiff y Bil hwn ei basio, bydd y modd y caiff y Bil ei weithredu yn hollbwysig os yw'r Cynulliad yn pasio'r Bil hwn. Rydym ni wedi bod yn gweithio'n agos iawn gyda'r heddlu, Gwasanaeth Erlyn y Goron, CAFCASS Cymru a'r gwasanaethau cymdeithasol i ystyried ei effaith a'i weithrediad, gan gynnwys ystyried canllawiau ac anghenion hyfforddi. Rydym ni wedi sefydlu grŵp gweithredu strategol a phedwar grŵp gorchwyl a gorffen i fwrw ymlaen â'r gwaith hwn. Cytunaf hefyd â'r Pwyllgor Plant, Pobl Ifanc ac Addysg y bydd angen digon o amser rhwng Cydsyniad Brenhinol a chychwyn er mwyn gwneud y gwaith codi ymwybyddiaeth a gweithredu pwysig.
Rwy'n croesawu bod pwysigrwydd casglu data er mwyn galluogi asesu a gwerthuso effaith y Bil yn cael ei gydnabod. Roedd dod o hyd i ddata a'i ddadansoddi yn flaenoriaeth, ac mae'n parhau i fod yn flaenoriaeth. Felly, byddwn ni'n parhau i weithio'n agos gyda rhanddeiliaid i ddod o hyd i ffyrdd o gasglu data perthnasol am gyfnod cyn gweithredu er mwyn sefydlu llinellau sylfaen, ac ar ôl cychwyn, i fonitro'r Bil. Byddaf yn cyflwyno gwelliant gan y Llywodraeth i roi ymrwymiad i gynnal gwerthusiad ar ôl gweithredu'r Bil. Byddwn ni hefyd yn cynnal arolygon rheolaidd i olrhain llwyddiant ein gweithgarwch codi ymwybyddiaeth a'r effaith ar y farn gyhoeddus am gosbi plant yn gorfforol.
Rwyf eisiau pwysleisio, fodd bynnag, nad oes unrhyw dystiolaeth ryngwladol sy'n awgrymu y caiff yr heddlu neu'r gwasanaethau cymdeithasol eu llethu gan benderfyniad i ddileu'r amddiffyniad cosb resymol, ac mae'r heddlu, Gwasanaeth Erlyn y Goron a'r gwasanaethau cymdeithasol wedi cadarnhau hyn hefyd yn eu tystiolaeth i'r Pwyllgor. Hefyd, yr wythnos diwethaf cwrddais â Chomisiynydd Plant yr Alban. Fel y gwyddoch chi, mae'r Alban yn mynd drwy broses debyg. Maen nhw'n cyflwyno Bil ar yr un pryd â ni. Mae Comisiynydd Plant yr Alban yn hanu o Seland Newydd, ac ym mis Awst cyfarfu ef â'r heddlu, gweithwyr cymdeithasol a'r sefydliadau magu plant yn Seland Newydd—ac wrth gwrs, mae gan Seland Newydd awdurdodaeth gyfreithiol debyg i ni ein hunain, a gweithredon nhw hyn 10 mlynedd yn ôl—a dywedodd ef eu bod yn unfrydol eu bod yn gwbl gadarnhaol ynghylch y newid yn eu cyfraith yn y fan honno. Croesawodd gweithwyr cymdeithasol yr eglurder y mae'r gyfraith wedi'i ddarparu, a dywedodd yr heddlu nad oedd wedi arwain at fwy o erlyn. Yn hytrach, yr oedd wedi darparu eglurder i swyddogion ac wedi caniatáu ymyriadau cefnogol. Cyfeiriodd y gweithwyr rheng flaen hyn yn Seland Newydd at y newid cynyddol a fu yn agweddau'r cyhoedd dros y degawd diwethaf, a chefnogir hynny gan arolygon y boblogaeth gan y Llywodraeth. Felly, ystyriais ei bod yn dda iawn cael gwybodaeth uniongyrchol am yr hyn sy'n digwydd yn Seland Newydd.
Ac rwyf am gloi drwy ddweud bod datganoli wedi rhoi cyfle unigryw i Gymru arwain y ffordd ar nifer o faterion yn y DU. Dim ond dau ohonyn nhw: fe wnaethom ni gyflwyno'r tâl o 5c am fagiau siopa, sydd wedi cwtogi'n sylweddol nifer y bagiau siopa untro a ddefnyddir, ac wedyn rhannau eraill o'r DU; fe wnaethom ni newid y gyfraith ar roi organau ac mae gennym ni bellach y gyfradd gydsynio uchaf o holl wledydd y Deyrnas Unedig. Mae gennym ni gyfle yn awr i newid y gyfraith ar gosbi plant yn gorfforol a dileu'r amddiffyniad hwn, sydd wedi golygu bod plant yn cael eu trin yn wahanol yng ngolwg y gyfraith. Ni allaf i fy hun feddwl am ddim byd pwysicach y gallwn ni ei wneud nag amddiffyn ein plant mwyaf agored i niwed. Felly, yn y gorffennol, lle mae Cymru wedi arwain, mae eraill wedi dilyn. Gadewch i ni fod yn feiddgar yn yr achos hwn a gadewch i ni gefnogi'r ddeddfwriaeth hon heddiw. Diolch yn fawr.