Diolch, Llywydd. Mae'n bleser gen i agor y ddadl hon ar egwyddorion cyffredinol Bil Plant (Diddymu Amddiffyniad Cosb Resymol) (Cymru). Bydd y Bil hwn, os caiff ei basio, yn sicrhau bod plant yng Nghymru yn cael yr un lefel o ddiogelwch rhag cosb gorfforol ag oedolion.

Hoffwn i ddechrau drwy ddiolch i'r tri phwyllgor sydd wedi gweithio mor galed i graffu ar y Bil hwn. Bydd eich cyfraniad yn amhrisiadwy wrth lunio'r ddeddfwriaeth bwysig hon. Rwyf i hefyd eisiau cofnodi fy niolch i'r bobl a'r sefydliadau niferus sydd wedi rhoi tystiolaeth i'r Pwyllgor Plant, Pobl Ifanc ac Addysg. Mae'r Llywodraeth hon yn credu bod lleisiau plant a phobl ifanc yn bwysig. Mae'r Cynulliad wedi cefnogi sefydlu Senedd Ieuenctid Cymru, sydd yn ei thro wedi rhoi mwyafrif ei chefnogaeth i'r Bil hwn—pleidleisiodd 70 y cant o'i Haelodau i gefnogi'r ddeddfwriaeth hon. Felly dyna lais y bobl ifanc.

Mae llawer ohonom ni yn y Siambr hon wedi ymgyrchu ers blynyddoedd lawer dros y ddeddfwriaeth hon. Rwyf i wedi ymgyrchu mewn gwirionedd ers 20 mlynedd, ac rwy'n falch iawn ei fod yn ymrwymiad allweddol i'r Llywodraeth hon. Hoffwn ddiolch i Huw Irranca-Davies am gyflwyno'r Bil yn frwd, ac rwyf eisiau talu teyrnged i Carl Sargeant, ac am swyddogaeth y ddau wrth ddatblygu'r Bil. Llywydd, rwyf eisiau i'r Aelodau wybod fy mod wedi ystyried yn ofalus ac rwy'n bwriadu derbyn y rhan fwyaf o'r argymhellion a wnaed gan bob un o'r tri phwyllgor craffu.

Mae'r Bil hwn yn ymwneud â helpu i ddiogelu hawliau plant. Yn y wlad hon, gallwn ni ymfalchïo bod Confensiwn y Cenhedloedd Unedig ar Hawliau'r Plentyn yn ganolog i'n hymagwedd ni i roi'r dechrau gorau mewn bywyd i blant, ac i'w helpu i gyflawni eu potensial. Nod cyffredinol y Bil yw helpu i ddiogelu hawliau plant, yn unol ag erthygl 19 y Confensiwn—yr hawl i gael amddiffyniad rhag pob math o drais.

Mae angen i ni gydnabod bod termau fel 'smac ysgafn', neu 'smac gariadus' yn trin cosb gorfforol yn ysgafn. Mae gwahanol ddehongliadau ynglŷn â'r hyn y mae smacio ysgafn neu gariadus yn eu golygu, a pha mor aml y cânt eu defnyddio, yn aml gan rieni sy'n credu eu bod yn gwneud y peth iawn ar gyfer eu plentyn. Ac fel y clywodd y Pwyllgor yn ystod Cyfnod 1 y gwaith craffu ar y Bil, gall y term 'cosb resymol' ei hun gymylu ffiniau hefyd, gan ei gwneud yn anodd i weithwyr proffesiynol roi cyngor clir a diamwys i rieni. A dyna pam y mae cymaint o gefnogaeth gan bron pob un o'r cyrff proffesiynol, a'r holl weithwyr proffesiynol sy'n gweithio gyda phlant. A pha bynnag enw sy'n cael ei roi iddi, mae cosb gorfforol yn fater hawliau dynol, sydd, yn ôl y mwyafrif o ymchwilwyr, â'r potensial i achosi niwed i blant.

Waeth pa mor ysgafn y gallai ymddangos, mae CCUHP yn cydnabod bod unrhyw gosb gorfforol i blant yn anghydnaws â'u hawliau dynol. Mae llawer o ffyrdd amgen a mwy cadarnhaol o ddisgyblu plentyn nad ydynt yn cynnwys cosb gorfforol. Ni allaf fyth dderbyn ei bod yn dderbyniol i unigolyn mawr daro unigolyn bach. Mae'r Bil hwn yn dod â Chymru yn gwbl unol â CCUHP; mae hefyd yn cyd-fynd ag argymhellion Cyngor Hawliau Dynol y Cenhedloedd Unedig, Pwyllgor y Cenhedloedd Unedig ar Ddileu Gwahaniaethu yn Erbyn Menywod, ac â nod datblygu cynaliadwy 16 y Cenhedloedd Unedig.

Roeddwn i'n falch iawn bod y Pwyllgor Plant, Pobl Ifanc ac Addysg, ar wahân i ddau o'i aelodau, wedi argymell cefnogi egwyddorion cyffredinol y Bil. Roedd y pwyllgor hwnnw a'r Pwyllgor Cyllid yn glir, er mwyn bod yn wirioneddol effeithiol, mae'n rhaid cael ymgyrch wybodaeth wedi'i chynllunio'n dda i gyd-fynd â'r Bil hwn. Rhaid i ni wneud yn siŵr bod rhieni yn ymwybodol o ac yn gwybod am hyn yr ydym ni'n ei wneud. Ac rwy'n cytuno'n llwyr â'r Aelodau ar y pwynt hwn, ac rwyf wedi addo y byddwn ni'n codi ymwybyddiaeth ynghylch dileu'r amddiffyniad cosb resymol, ac rwyf wedi cymeradwyo ymgyrch ymwybyddiaeth lefel uchel. Byddaf yn cyflwyno gwelliannau'r Llywodraeth i ychwanegu dyletswydd i godi ymwybyddiaeth ar wyneb y Bil.

Maes arall y canolbwyntiwyd arno yw pwysigrwydd cefnogi rhieni i fabwysiadu dulliau rhianta cadarnhaol. Rydym ni eisoes yn darparu gwybodaeth, cyngor a chymorth i rieni drwy amrywiaeth o raglenni ac ymgyrchoedd, ond bwriadwn gynnal ymarfer mapio i nodi'r bylchau neu'r cyfleoedd i wneud mwy. Ac rwyf wedi cytuno i ddarparu gwybodaeth am ganlyniad yr adolygiad hwn yn dilyn dadansoddiad a thrafodaethau â'r grŵp arbenigwyr rhianta.