Part of the debate – Senedd Cymru am 6:04 pm ar 17 Medi 2019.
—fod yn Weinidog dros bob rhan o gymuned Cymru. [Torri ar draws.] Dydw i ddim yn credu mewn cael Gweinidog dros wahanol rannau o'r wlad. [Torri ar draws.] Rwyf eisiau cael Llywodraeth a Gweinidogion yn gweithredu dros y wlad i gyd—[Torri ar draws.]—a dyna pam fy mod i'n gwrthod y dadleuon bod arnom ni angen cyllideb wedi'i phennu ar gyfer tasglu'r Cymoedd.
A gaf fi ddweud, Llywydd, cafwyd croeso cyffredinol yr wythnos diwethaf i'r cyhoeddiad cyllid i fuddsoddi mewn creu parc rhanbarthol yn y Cymoedd? Rwy'n credu bod hwn yn un o'r gweledigaethau mwyaf cyffrous, a mwyaf trawsnewidiol o bosibl, sydd gennym yng Nghymru heddiw. Mae'r cysyniad yn dwyn ynghyd ein huchelgeisiau economaidd a'n huchelgeisiau amgylcheddol a chymdeithasol i greu fframwaith cynaliadwy ar gyfer y dyfodol. Roeddwn yn falch o glywed y Gweinidog yn cyhoeddi ei fod wedi rhoi rhywfaint o ystyriaeth i'r strwythur a'r llywodraethu y mae eu hangen i gyflawni'r potensial hwn. Byddwn i'n gofyn iddo hefyd ystyried dynodiad ffurfiol sydd wedi'i wreiddio mewn statud. Dyma'n sicr y cyfeiriad yr oeddem yn ei ystyried yn y Llywodraeth yn ystod fy amser i, a gobeithiaf y byddwn yn gallu gwneud hynny eto.
Nid wyf yn siŵr, ond rwy'n barod i gael fy argyhoeddi o ran ei gynigion i'r ddinas-ranbarth ymgymryd â llywodraethu'r parc hwn. Rwy'n credu bod y Parc angen diffiniad a gweledigaeth glir, gytûn ac uchelgeisiol, gyda'r gallu i gyflawni'r weledigaeth honno. Mae'n fwy na chyfres o brosiectau a grantiau unigol, a mwy na chasgliad o barciau trefol neu led-drefol yn unig. Rwy'n gobeithio y bydd y ddinas-ranbarth yn gallu cyflawni hynny, ac rwy'n barod i gael fy argyhoeddi ganddo, ond ofnaf fod angen strwythur arnom a fydd yn sicrhau mwy o ganolbwyntio.
Diben y canolfannau strategol oedd canolbwyntio buddsoddiad cyhoeddus mewn saith rhan o'r Cymoedd, a fyddai yn ei rinwedd ei hun yn gatalydd i ddenu buddsoddiad preifat ychwanegol. Gallaf weld bod y dull hwn yn cael effaith, ac mae'r Gweinidog wedi cytuno ar hynny y prynhawn yma. Ond rydym i gyd hefyd yn nodi bod y cynnydd yn anwastad. Byddwn i'n ddiolchgar pe byddai'r Gweinidog yn gosod amcanion clir ar gyfer y flwyddyn sydd i ddod er mwyn inni allu bod yn sicr bod cynnydd yn digwydd ar draws y rhanbarth cyfan ac y bydd y targed o greu swyddi yn cael ei gyrraedd erbyn diwedd mandad y Llywodraeth hon yn 2021.
Roeddwn hefyd yn falch o glywed gan y Gweinidog ei fod wedi penodi Dawn Bowden i weithio ar ddatblygu cynllun economaidd ar gyfer rhanbarth Blaenau'r Cymoedd. Hwn, i mi, yw'r un maes gwaith anorffenedig y credaf fod gwir angen inni ei flaenoriaethu. Nodwyd ers amser maith fod Blaenau'r Cymoedd yn rhanbarth lle mae angen y gefnogaeth gyhoeddus fwyaf a dwysaf. Mae'r gwaith o ddeuoli'r A465 yn parhau a chaiff ei gwblhau, ond mae'n rhaid i'r buddsoddiad hwn gael ei weld fel dull o ddatblygu economaidd. Rwy'n gobeithio y byddwn yn gallu cyflwyno cynllun swyddi a fydd yn rhoi pwyslais i'n gwaith dros y blynyddoedd nesaf, ac rwy'n gobeithio y byddwn yn gallu gosod targedau clir eto i gyflawni hynny. Credaf fod hwn yn un maes lle y gall y strwythur dinas-ranbarth helpu i'w gyflawni.
Rwyf am gloi fy sylwadau, Llywydd, gyda nodyn sy'n nes at adref. Mae cynllun y Cymoedd Technoleg yn fuddsoddiad o £100 miliwn yn nyfodol Blaenau Gwent. Mae dros ddwy flynedd ers ei gyhoeddi, gydag ymrwymiad i wario £25 miliwn mewn buddsoddiadau erbyn 2021. Hoffwn nodi'n garedig nad cynllun tai yn unig yw hwn, ond prosiect i sbarduno gweithgarwch economaidd a darparu swyddi a chyfleoedd newydd yn y fwrdeistref. Nid yw hynny'n bychanu'r ymrwymiadau y mae'r Llywodraeth wedi'u gwneud i gefnogi datblygiadau tai y mae eu hangen yn amlwg yn y fwrdeistref, ond ni ddylai'r rhaglen fuddsoddi hon fod yn ganolbwynt i hynny. Rwyf yn cydnabod yn llwyr y gallai Brexit gael effaith negyddol ar allu'r Llywodraeth i gyflawni ei hymrwymiadau, ond rwyf eisiau gweld a deall yn llawnach yr uchelgais a'r weledigaeth sydd gan y Llywodraeth ar gyfer y Cymoedd Technoleg. Hoffwn weld y Llywodraeth yn cyhoeddi amserlen ar gyfer datblygu'r rhaglen fuddsoddi hon i 2021 a thu hwnt.
Llywydd, fe gredaf, yn y rhan fwyaf o'r Cymoedd ac yn y rhan fwyaf o'r Siambr hon, bydd croeso cynnes i ddatganiadau'r Llywodraeth y prynhawn yma, a chroeso cynnes i ymagwedd y Gweinidog a'r syniadau a'r egni newydd y mae wedi eu cyflwyno i'r tasglu hwn.