Part of the debate – Senedd Cymru am 4:59 pm ar 18 Medi 2019.
Rwy'n credu bod yn rhaid i ni osod colli diwrnod o ysgol yn achlysurol mewn persbectif. O'r blaen, ers llawer dydd—gallaf weld y Gweinidog addysg yn ei sedd yno yn edrych arnaf yn ofalus ac yn pendroni beth rwy'n mynd i'w ddweud nesaf. Ond cyn i mi gael fy ethol i'r Cynulliad hwn, ers llawer dydd, roeddwn i'n arfer bod yn weithiwr ieuenctid. Wrth gwrs, fe wyddom fod yna gwricwlwm gwaith ieuenctid, a bod addysg ffurfiol yn bwysig iawn—wrth gwrs ei bod.
Ond nid diystyru diwrnod o addysg a wnawn. Mae pobl ifanc yn dysgu mewn ffyrdd gwahanol—gwyddom hynny—ac mae rhan allweddol o'r cwricwlwm gwaith ieuenctid yn sôn am roi profiadau mynegiannol, cyfleoedd cyfranogol i bobl ifanc, a'u grymuso. Pa ffordd well o gyflawni'r canlyniadau hynny na thrwy'r gweithgareddau hyn? Rydym yn gweld dinasyddiaeth weithgar ar waith gan ein pobl ifanc yma, pobl ifanc yn dod at ei gilydd, yn ysgogi, yn codi eu lleisiau ac yn sefyll dros yr hyn sy'n iawn yn eu golwg hwy. A'r lleiaf y gallwn ei wneud, rwy'n credu, fel Cynulliad Cenedlaethol, yw cynnig ein cefnogaeth iddynt yn yr ymdrechion hynny.
Nawr, un o'r placardiau mwyaf trawiadol a welais erioed mae'n debyg oedd un o'r rhai a gâi eu dal gan unigolyn ifanc yn un o'r digwyddiadau hyn, a dywedai, 'Erbyn i mi gael fy nwylo ar rym, fe fydd yn rhy hwyr'. Mae'r Panel Rhynglywodraethol ar y Newid yn yr Hinsawdd wedi rhybuddio bod gennym 11 neu 12 mlynedd i wyrdroi hyn, a rhaid inni wrando ar leisiau'r bobl ifanc hynny. Wrth gwrs, mae'r streiciau'n amserol iawn oherwydd yr uwchgynhadledd hinsawdd sy'n digwydd yr wythnos nesaf, a chredaf y bydd Greta Thunberg yn annerch yr uwchgynhadledd honno hefyd.
Rydym ynghanol argyfwng hinsawdd. Rydym wedi'i ddweud o'r blaen: ni all fod yn fusnes fel arfer, ac mae gan bobl ifanc lawer mwy i'w golli. Byddant yn ysgwyddo baich ein methiannau. Oes, mae angen i ni weithredu. Mae angen i ni ymateb gyda chamau ymarferol i fynd i'r afael â newid yn yr hinsawdd, ond rwy'n credu mai'r peth lleiaf y gallwn ei wneud y prynhawn yma yn y ddadl hon yw rhoi ein cefnogaeth i'r bobl ifanc a fydd yn sefyll dros yr hyn y maent yn credu ynddo ddydd Gwener.