Rwy'n croesawu'r adroddiad yn fawr oherwydd yr uchelgais y mae'n ei dangos, oherwydd nid yw'n ddigon i ni fod ond y trydydd gorau yn y byd. Mae angen inni symud i sefyllfa Cymru ddiwastraff. Fel rydym ni wedi gweld yn ystod y diwrnodau diwethaf, pobl ifanc yn mynd ar streic—maen nhw'n mynnu ein bod yn gwneud rhywbeth o ddifri i achub y byd rhag yr argyfwng hinsawdd. Felly, mae'n rhaid inni sicrhau bod ein holl ddinasyddion yn cyfrannu at ein nod yn y pen draw, sef Cymru ddiwastraff, ac mae'n rhaid i hynny gynnwys busnesau yn ogystal â phobl yn eu cartrefi.

Tybed a wnewch chi longyfarch Ysgol Uwchradd Teilo Sant yng Nghaerdydd, sydd wedi cael gwared ar bob cynnig cludfwyd, ac, yn lle gwastraff plastig, gwastraff papur—wyddoch chi, lapio pethau i bobl fynd â nhw i ffwrdd gyda nhw—mae gan bob myfyriwr ddewis o fwyd cytbwys o ran maeth, ond mae'n rhaid iddyn nhw eu bwyta ar eu heistedd, gyda phlât a chyllell a fforc, sydd, yn amlwg, yn cael eu hailddefnyddio. Tybed a ydym ni—. Oni fyddai'n braf pe byddai pob un o arlwywyr yr ysgolion uwchradd yn dilyn esiampl Teilo Sant? Oherwydd mae'r tueddiad tuag at ddarparu bwyd sothach yn druenus iawn o sawl cyfeiriad, ond yn enwedig, o ran y ddadl heddiw, o ran faint o sbwriel sy'n cael ei ddefnyddio o ganlyniad.

Ddydd Gwener diwethaf, roeddwn i allan gyda chasglwyr sbwriel Pentwyn, sy'n grŵp gwych o wirfoddolwyr yn fy etholaeth i, sy'n glanhau ein coedwigoedd a'n strydoedd o sbwriel wedi'u gollwng gan drigolion eraill, mae arnaf i ofn. Un o'r heriau yw pecynnau creision gwag; gwelais i un ohonyn nhw yn yr ystafell fwyta gynnau. Ac maen nhw'n broblem ddifrifol, oherwydd, hyd y gwn i, nid oes modd eu hailgylchu. A oes unrhyw ystyriaeth yn cael ei rhoi i dreth ar becynnau creision o gwbl, gan eu bod ym mhobman ar y strydoedd, a pham nad yw'r llygrwyr yn talu i'w glanhau? Yn yr un modd, byddai'n dda iawn gwybod, Dirprwy Weinidog, beth yw'r amserlen ar gyfer y cynllun ernes ar boteli a chaniau, oherwydd mae'n hanfodol ein bod yn gwneud yr ailgylchu ar y stepen ddrws hyn, oherwydd fel arall mae'n halogi'r holl ddeunyddiau ailgylchadwy eraill.

Rwy'n cofio, pan oedd Bil yr amgylchedd yn mynd drwy'r pwyllgor yr arferwn i wasanaethu arno, fe wnaethom edrych yn fanwl ar y rhwymedigaethau—roeddem ni'n mynd i sicrhau bod busnesau yn ogystal â thrigolion yn cymryd rhan yn y busnes ailgylchu, oherwydd mae'n gwbl annerbyniol bod busnesau'n fflysio gwastraff bwyd i lawr y draen, fel yr wyf i wedi gweld wrth arolygu ysgolion, ag y mae i fflysio carthion cyw iâr i mewn i'r system dŵr gwastraff, oherwydd, yn amlwg, mae'n halogi; mae hynny'n gwneud gwaith dŵr Cymru yn anoddach o lawer. Gellir ailddefnyddio'r ddau beth hyn. Nid oes angen i ni—. Oherwydd, yn amlwg, mae unrhyw faw anifeiliaid yn ddefnydd da iawn o nitrogen i gyfoethogi ein tir. A gwastraff bwyd—clywais rai arbenigwyr yn Brighton yr wythnos hon yn sôn am ddefnyddio gwastraff bwyd: yn hytrach na'i losgi mewn treulwyr anaerobig, y dylem ni fod yn ystyried defnyddio gwastraff bwyd i'w roi i anifeiliaid fel dewis amgen i fewnforio soia a chorn o'r Amazon a llefydd eraill, gweithgaredd sy'n arbennig o niweidiol i'r hinsawdd. Felly, rwy'n sylweddoli bod materion dyrys i'w hystyried yn hyn o beth, ond roeddwn i'n dyfalu pa ystyriaeth y mae'r Llywodraeth yn ei rhoi i ailgylchu gwastraff bwyd i'w fwyta gan anifeiliaid fferm—fel yr arferai ddigwydd bob amser yn y gorffennol—yn hytrach na'i losgi.