Diolch i'r Aelod am y cwestiwn. Yn amlwg rwyf eisiau dechrau drwy gynnig fy llongyfarchiadau i Ysgol Teilo Sant am yr hyn sy'n swnio fel menter hollol wych, ac un sy'n deg iawn i'w chanmol a'i chydnabod am y gwaith y maen nhw wedi bod yn ei wneud. Mae cymaint o enghreifftiau o frwdfrydedd a syniadau o'r fath gan bobl ifanc mewn ysgolion uwchradd a chynradd ledled y wlad. Credaf ei bod yn bwysig iawn, wrth i ni symud ymlaen gyda'n gwaith, ein bod yn edrych ar y ffordd orau o rannu'r arfer gorau hwn, fel y gallwn ni ei weld yn cael ei efelychu mewn ysgolion mewn siroedd ledled Cymru. Credaf fod gan ysgolion, ysgolion eco ac ysgolion uwchradd ran i'w chwarae nid yn unig o ran codi ymwybyddiaeth ac addysgu pobl ifanc am bwysigrwydd ailgylchu a lleihau gwastraff, ond hefyd yr hyn y gallwn ni ei wneud yn ymarferol yn yr ysgolion eu hunain, sydd o fudd i'r amgylchedd ond gallai hefyd fod â manteision eraill i ysgolion o ran lleihau costau hefyd.  

O ran pecynnau lapio creision, mae'r Aelod wedi taro ar y pwynt sy'n arbennig o—y math hwnnw o ddeunydd lapio tenau ar gyfer melysion yw'r rhai sy'n eithaf anodd i'w hailgylchu ar hyn o bryd. Gwn fod yna rai cynlluniau sydd yn ailgylchu, yn enwedig pecynnau creision, oherwydd gwn am ysgol yn fy etholaeth i, nid nepell o'r fan lle rwy'n byw, sydd â'u cynllun ailgylchu eu hunain, ac yn eu hanfon at fusnes. Ond yn sicr, mae'n rhywbeth, o ran cyfrifoldeb y cynhyrchydd, i'w ystyried—beth yw'r modd gorau o gynnwys y pethau hynny sy'n anodd eu hailgylchu ar hyn o bryd ac sy'n anodd eu cyrraedd.

O ran cynllun dychwelyd ernes, rydym ni'n gweithio arno nawr, ac yn wir, bydd ymgynghoriad arall o ran, union fanylion sut y byddai hynny'n gweithio'n ymarferol, gan weithio gyda'r holl randdeiliaid a'r holl bobl a fydd yn cymryd rhan, yn ogystal â'r grwpiau ymgyrchu a'r awdurdodau lleol hefyd. Rwyf i wedi dweud o'r cychwyn cyntaf mai'r hyn yr ydym ni eisiau ei sicrhau yw bod gennym ni system yng Nghymru sy'n gweithio—sy'n ategu'r hyn yr ydym ni eisoes yn ei wneud. Felly, sy'n ategu—. Fel rydym ni wedi'i ddweud, rydym ni wedi gweld newid mewn meddylfryd pobl sy'n didoli eu gwastraff yn y cartref i'w gasglu, felly y ffordd orau o wneud hynny—i bobl barhau â hynny, oherwydd yr hyn nad ydym ni ei eisiau yw i bobl feddwl wedyn, 'Wel, roeddwn i'n arfer gallu ei gael wedi ei gasglu gartref, a nawr mae'n rhaid i mi fynd i rywle arall, ac a wyf yn mynd yn y car, ac yna a yw hynny'n cynyddu fy ôl troed carbon hefyd?' Felly, mewn gwirionedd, i edrych arno'n holistaidd a'r holl elfennau ymarferol hynny, ac un ffordd o'i wneud efallai fyddai edrych ar sut y gallwn ddefnyddio technoleg ddigidol i'n helpu ni gyda hynny hefyd: a oes dulliau digidol y gallwn ni eu defnyddio, yn hytrach na thalebau materol ar gyfer pethau, fel rhan o hynny? Felly, rwy'n awyddus iawn i fynd i fanylion hynny wrth i ni fwrw ymlaen â'r gwaith hwnnw.  

Mae'n amlwg eich bod yn iawn o ran busnesau'n chwarae eu rhan—a chyrff cyhoeddus—o ran sut yr ydym ni'n gwahanu gwastraff. Roedd yn esgeulus imi beidio â sôn am hynny mewn ymateb i gwestiwn cyntaf Andrew R.T. Davies o ran sut yr ydym ni'n ennyn cefnogaeth busnesau. Credaf fod llawer o fusnesau eisoes yn gwneud eu hymdrechion eu hunain i wneud hyn, oherwydd eu bod yn cydnabod yr angen i wneud hyn, ac mae'n debyg bod rhyw fath o—wyddoch chi, maen nhw'n gwybod bod eu cleientiaid a'u defnyddwyr, mae'n debyg, eisiau ei gael hefyd, oherwydd cryfder barn y cyhoedd. Ond, yn sicr, mae angen inni weithio'n agos gyda busnesau a chael eu cefnogaeth. Yn debyg i'r ymgynghoriadau eraill i'r maes yr wyf wedi'i oruchwylio, megis y cynllun dychwelyd ernes a chyfrifoldeb estynedig y cynhyrchydd, rwy'n awyddus i gynnal sesiynau gyda rhanddeiliaid yn ogystal â symud ymlaen. Yn amlwg, bydd cyfnod pontio i ganiatáu i fusnesau gymryd y camau hynny, i wneud yr addasiadau sydd eu hangen arnyn nhw i allu bwrw ymlaen â hyn.  

Yn olaf, o ran y cwestiwn gwastraff bwyd, yn amlwg, mae'n rhywbeth y byddai angen ymchwilio ymhellach iddo, ond rwy'n gwybod hynny—. Er enghraifft, ymwelais i ddim yn rhy bell yn ôl â safle treulio anaerobig yn y gogledd—mewn gwirionedd lle y byddai fy ngwastraff bwyd fy hun yn mynd—ac mae swmp y gwastraff bwyd yno'n mynd i bweru trydan, ynni ar gyfer trydan. Roedden nhw'n sôn am, os oeddech chi'n byw o fewn pellter penodol i'r safle a'ch bod yn troi eich tegell ymlaen, mae'n debyg y byddai'n cael ei bweru gan ychydig o'ch gwastraff bwyd eich hun. Ond maen nhw hefyd yn defnyddio—maen nhw'n cymryd yr hylif fel gwrtaith organig hefyd, y mae ffermwyr lleol yn ei ddefnyddio yn yr ardal leol. Felly, mae pethau y gallwn ni eu gwneud—wyddoch chi, sut y gallwn ni ymgorffori'r ddau hefyd.