Part of the debate – Senedd Cymru am 5:38 pm ar 25 Medi 2019.
Diolch, Lywydd. Cynigiaf y cynnig yn enw Caroline Jones.
Mae'r pwynt bwled cyntaf yn cefnogi aelodaeth Cymru o Deyrnas Unedig Prydain Fawr a Gogledd Iwerddon a'i pharhad amhenodol. Nawr, buaswn wedi meddwl nad oedd hyn yn rhywbeth yr oedd angen ei ddatgan. Gwn fod gan Blaid Cymru farn wahanol, wrth gwrs, ond cyn imi gael fy ethol i'r lle hwn, roeddwn wedi derbyn maniffestos a safbwyntiau polisi'r pleidiau eraill ar eu golwg. Gwyddwn hefyd am nifer o Aelodau Seneddol o Gymru a oedd yn y Blaid Lafur a, hyd y gwyddwn, yn unoliaethwyr diwyro. Fy argraff yma, fodd bynnag, o fewn y Llywodraeth o leiaf, yn rhengoedd y Blaid Lafur yma, yw bod mwy o amrywiaeth barn am ymreolaeth, os nad annibyniaeth, yn hytrach nag unoliaetholdeb a beth ddylai trywydd datganoli fod. Credaf fod o leiaf rai o'r Aelodau ar feinciau'r Llywodraeth yn hwylio o dan faniffesto Llafur a safbwyntiau polisi Llafur, ond mae'r gwahaniaethau rhyngddynt a llawer o Aelodau Plaid Cymru yn llai nag y byddwn wedi'i ddisgwyl yn flaenorol. Felly, rydym yn datgan hynny yn ein cynnig heddiw.
Rydym hefyd, yn ein hail bwynt, yn nodi eto—nid wyf am oedi'n rhy hir gyda'r pwyntiau ar yr UE yn y ddadl hon—fod Cymru, fel y Deyrnas Unedig yn ei chyfanrwydd, wedi pleidleisio dros adael yr Undeb Ewropeaidd. Mae'n ddealladwy yng nghyd-destun yr Alban, lle y pleidleisiodd yr Alban o gryn dipyn dros aros, a lle mae gennych Lywodraeth Plaid Genedlaethol yr Alban sy'n cefnogi annibyniaeth yr Alban, mae'n ddealladwy sut y bydd y ddau fater yn cael eu cyfuno a Llywodraeth yr SNP yn defnyddio un i geisio symud ar y llall. Rwyf wedi fy synnu gan y graddau y mae hyn wedi digwydd yng Nghymru hefyd. Rwy'n cydnabod bod llawer o'r Aelodau wedi'u syfrdanu, eu siomi, a'u cynhyrfu gan ganlyniad y refferendwm, ond cefais fy synnu fwy gan y graddau y bu i rai Aelodau gwestiynu lle Cymru yn y Deyrnas Unedig ar y sail fod eu hochr hwy wedi colli'r refferendwm pan bleidleisiodd Cymru dros adael yr Undeb Ewropeaidd. Rydym wedi gweld rhai arolygon ac rydym wedi gweld ambell orymdaith, ac yn aml, Plaid Cymru sydd y tu ôl i'r cwestiynau a pheth o'r gwaith trefnu ar y rheini, a bu cryn dipyn o sylw yn y cyfryngau i'r rhai sy'n chwilfrydig ynglŷn ag annibyniaeth, a cheir awgrym fod rhyw fath o ymchwydd wedi bod yn y gefnogaeth i annibyniaeth. Rwy'n amheus o hynny, ac rwy'n meddwl tybed a yw'r Aelodau, yn enwedig ar feinciau Llafur, yn mynd yn rhy bell, er eu budd etholiadol eu hunain o leiaf, yn y modd y maent efallai'n cwestiynu parhad ein haelodaeth o'r undeb, neu o leiaf natur yr undeb a sut y dylai ddatblygu oherwydd yr hyn a ddigwyddodd gyda'r refferendwm.
Fe ildiaf.