Part of the debate – Senedd Cymru am 2:35 pm ar 1 Hydref 2019.
Diolch yn fawr iawn, Llywydd. Rydym wedi clywed heddiw y bu cynnydd o 22 y cant yn nifer y bobl ddigartref sy'n marw. Mae'r niferoedd, wrth gwrs, yn ymwneud ag ymchwil y Swyddfa Ystadegau Gwladol ledled Cymru gyfan a Lloegr. Byddwn i'n ddiolchgar pe gallai Llywodraeth Cymru roi datganiad am y sefyllfa yng Nghymru, er mwyn i ni allu deall sut y mae'r cynnydd hwn mewn achosion o wenwyno gan gyffuriau, yn ôl yr hyn a ddeallaf, wedi effeithio ar bobl sy'n ddigartref yn y wlad hon. Byddwn i hefyd yn gwerthfawrogi datganiad gan y Gweinidog iechyd—gallaf weld ei fod yn ei sedd ar hyn o bryd—ynglŷn â sut yr ydym yn delio â materion cyffuriau, yn enwedig o ran y sefyllfa gyswllt rhwng ymdrin â chaethiwed, â digartrefedd, a'r system cyfiawnder troseddol. Rwy'n deall bod anhawster gwirioneddol iawn yn y polisi yr ydym yn ei ddilyn ar hyn o bryd sy'n golygu nad yw pobl sy'n dioddef o fod yn gaeth i sylweddau bob amser yn derbyn y driniaeth briodol, a bod darparwyr gwasanaethau yn cael anawsterau sylweddol wrth ddarparu'r math o driniaeth sydd ei angen mewn gwirionedd ar lawer o bobl sy'n dioddef o fod yn gaeth i wahanol sylweddau. Felly, byddwn i'n ddiolchgar pe gallai Llywodraeth Cymru roi datganiad i ni am y materion hynny.
Hoffwn i hefyd ofyn am ddatganiad ar y materion y mae Joyce Watson eisoes wedi ymdrin â nhw yn ystod y sesiwn hon. Rwy'n credu bod pob un ohonom a welodd yr ymchwil a gyhoeddwyd gan y BBC—neu a ddarlledwyd gan y BBC—neithiwr wedi eu brawychu'n llwyr bod hynny'n digwydd yn y wlad hon. Ac i bob un ohonom sydd â phryderon ynglŷn â'r materion hyn, rwy'n credu yr hoffem ni i gyd weld lefelau rheoleiddio uwch o lawer gan Lywodraeth Cymru. Nawr, rwy'n deall bod Llywodraeth Cymru yn cynnig cod ymddygiad gwirfoddol ar gyfer gwarchodfeydd anifeiliaid ar hyn o bryd. Hoffwn i gael datganiad gan Lywodraeth Cymru, a hoffwn i ddeall pam nad yw hwnnw'n god statudol. Rwy'n dymuno deall beth y mae Llywodraeth Cymru am ei wneud i sicrhau bod lefelau rheoleiddio llawer uwch, a rheoliadau lles o ansawdd llawer uwch ar waith, i sicrhau bod y gweithgareddau diegwyddor, creulon ac o bosibl, anghyfreithlon hyn sy'n digwydd yn y wlad hon, o dan ein goruchwyliaeth ni, yn cael sylw ac y gweithredir arnyn nhw. Bydd y Gweinidog yn ymwybodol fy mod i, fel cyn Weinidog fy hun, yn ymwybodol bod angen deddfu ar rai o'r materion hyn. Nid wyf i'n gweld unrhyw reswm yn awr pam na all Llywodraeth Cymru symud ymlaen a rhoi'r materion hyn ar y statud er mwyn sicrhau bod gennym ddeddfwriaeth lles anifeiliaid gynhwysfawr yng Nghymru sy'n mynd i'r afael â'r materion a godwyd o ran ffermydd cŵn bach, ond sydd hefyd yn ehangu i sicrhau bod gwarchodfeydd anifeiliaid wedi eu cynnwys, a hefyd yr holl feysydd a busnesau sy'n bridio anifeiliaid er elw.