Part of the debate – Senedd Cymru am 4:00 pm ar 1 Hydref 2019.
Diolch. Dywedant eu bod yn credu mewn democratiaeth, ond yn gwadu'r ymarfer democrataidd mwyaf yn hanes gwleidyddol Prydain, ac yn parhau i alw am bleidlais y bobl fel y gadewir pobl a bleidleisiodd 'gadael' yn gofyn iddynt eu hunain, 'onid pobl ydym ni? ' Onid yw'r Gweinidog yn cytuno â mi fod y Blaid Lafur yn San Steffan bellach wedi dod yn blaid o anwadalwch, gan alw am un peth ar un diwrnod a rhywbeth hollol wahanol y diwrnod canlynol? Does ryfedd bod Nigel Farage yn dweud bod y Blaid Lafur bellach yn blaid fwy perthnasol i Islington nag i Islwyn.
Pan gawsant y cyfle i gael etholiad cyffredinol, a dweud y gwir, fe aethon nhw i'w cragen. Pam? Oherwydd eu bod bellach yn gweld bod eu safiad ar Ewrop a gwadu dilysrwydd pleidlais y refferendwm wedi'u gwneud yn amhoblogaidd iawn ymhlith llawer o'u cefnogwyr selog hyd yma. Os oedd y refferendwm yn ddiffygiol, fel y dadleua Llafur yn barhaus, pa ffordd well i brofi ewyllys y bobl yn wir nag etholiad cyffredinol? Onid yw hi'n wir, Gweinidog, fod rhagfynegiadau chwerthinllyd ynghylch y trychinebau posib sy'n hanfodol mewn sefyllfa o ymadael heb gytundeb, ac y mae'r ddadl hon ar barodrwydd nawr yn canolbwyntio arnyn nhw, yn ailadrodd y rhagfynegiadau enbyd yn dilyn canlyniad y refferendwm ei hun? Byddai'r sector bancio'n gadael yn un haid, byddai cwmnïau gweithgynhyrchu mawr yn symud i'r cyfandir, byddai mewnfuddsoddi'n gostwng yn ddramatig, a byddai cyflogaeth yn cynyddu—a profwyd eu bod i gyd yn gwbl gamarweiniol.
Fe wnaethoch chi eich hun, Gweinidog, sôn am waith Ford ym Mhen-y-bont ar Ogwr, er bod Ford yn bendant na wnaeth Brexit ddylanwadu ar eu penderfyniad. Efallai y dylem ni gofio i Ford symud ei gynhyrchiant i Dwrci o Southampton. Wrth gwrs, nid yw Twrci ei hun yn yr UE. Ac fe wnaethoch chi anghofio sôn am golli 900 o swyddi yn Bosch ym Meisgyn—canlyniad uniongyrchol o fod yn yr Undeb Ewropeaidd. Bu mwy o fewnfuddsoddi yn y DU yn 2018 nag yn Ffrainc a'r Almaen gyda'i gilydd. Mae cynhyrchu diwydiannol sydd wedi creu swyddi wedi bod yn uwch nag erioed tra bod economïau Ewrop wedi marweiddio, ac mae cyflogaeth wedi cynyddu yn holl wledydd y cyfandir. Mae'r rhai sy'n dymuno gwadu canlyniad y refferendwm yn anwybyddu'r ffaith bod y DU, yn hanesyddol, yn wlad flaengar, entrepreneuraidd a rhyddfrydol. Ond yn y degawdau diwethaf, mae'r egni rhyddfrydol hwn wedi cael ei beryglu gan ein haelodaeth o'r Undeb Ewropeaidd, lle mae system o or-reoleiddio ac ymyrraeth gan y wladwriaeth yn rhemp.
Mae Brexit yn gyfle unwaith mewn cenhedlaeth i'r DU ryddhau ein masnach, busnes a phobl. Ac mae'n rhaid i mi ddweud, gan fy mod wedi treulio 40 mlynedd ym myd masnach fy hun, sef rhywbeth na fu bron pob un Aelod o'r sefydliad hwn ynghlwm ag ef, rwy'n gwybod beth yw gallu pragmatig busnesau i oresgyn anawsterau. Unwaith eto, rwy'n cymeradwyo ymdrechion Gweinidog yr Economi a Thrafnidiaeth ond ni allaf beidio â meddwl bod hwn yn ymarfer diangen, costus a llafurus. Mae eich paratoadau yn y ddogfen hon yn glodwiw iawn mewn sawl modd, Gweinidog. Teimlaf eich bod yn gwneud popeth a allwch chi i sicrhau bod Cymru'n barod, os ydym ni yn—hoffwn ddweud 'torri'n rhydd' o'r Undeb Ewropeaidd, nid 'ymadael yn ddisymwth'. Oni fyddai'n ddoethach i Lywodraeth Cymru ganolbwyntio ar greu marchnadoedd y tu allan i'r UE ar gyfer busnesau yng Nghymru? Diolch.