5. Adroddiad y Pwyllgor Safonau Ymddygiad: Adroddiad 02-19

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:10 pm ar 2 Hydref 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Leanne Wood Leanne Wood Plaid Cymru 3:10, 2 Hydref 2019

(Cyfieithwyd)

Y cyd-destun, felly, oedd fod bwli ar-lein adnabyddus sy’n wreig-gasäwr ac sy'n disgrifio'i hun fel blogiwr wedi cyhoeddi trydariad dichellgar, goddefol-ymosodol, a oedd yn ymosod yn eithaf amlwg ar fy nghyd-Aelod Delyth Jewell cyn iddi ddechrau yn ei rôl hyd yn oed a chyn iddi fod mewn sefyllfa i amddiffyn ei hun yn iawn, ar ôl i mi weld y person hwn yn ymosod dro ar ôl tro ar fenywod yn bennaf, ond ar eraill hefyd, gan gynnwys pobl anabl, pobl hoyw, pobl draws ac ati, fel arfer o safbwynt asgell dde neu asgell dde eithafol, gan alw enwau ar bobl fel ‘feminazi’, ‘socialist handmaids’, ‘woke’, ‘Nietzscheists’, ‘virtue-signalling snowflakes’—termau y bydd y rhai sy'n cymryd sylw o faterion o'r fath yn gwybod eu bod yn dod yn syth o eirfa'r asgell dde eithaf.

Mae'r mathau hyn o ymosodiadau yn bersonol, ond maent hefyd yn wleidyddol, ac roedd yr amseru, ar ôl i'n grŵp brofi colled mor erchyll yr wythnos honno, wel, digon oedd digon. Penderfynais mai'r ffordd orau o wrthsefyll y bwli oedd defnyddio iaith yr oedd yn sicr o'i deall. Nid yw'n iaith y buaswn fel arfer yn ei defnyddio, ond weithiau, wrth wynebu bwlis, mae'n rhaid i chi ddefnyddio pa strategaethau bynnag y bernwch eu bod yn angenrheidiol.

Mae rhywbeth o'i le'n fawr ar weithdrefnau cwyno sefydliad pan fo'r bobl sy'n gwrthsefyll bwli, ac mor aml, menywod, pobl o liw neu bobl lesbiaidd, hoyw, deurywiol, trawsryweddol yw’r rheini ohonom sy’n tynnu sylw atynt, a ni wedyn yw'r bobl sy'n cael y cwynion, a ni yw'r bobl sy'n cael ein ceryddu.

Ystyriwch achos Naga Munchetty. Yr wythnos diwethaf, cafodd Naga ei cheryddu gan y BBC am gwestiynu hiliaeth Donald Trump. Mae’n rhaid i bobl allu tynnu sylw at y malltod cynyddol hwn a ddaw drwy’r cynnydd yn y gefnogaeth i bleidiau asgell dde, a’i herio’n gadarn. Weithiau, nid yw paneli a gweithdrefnau yn ei gael yn iawn, ac fel yn y BBC, mae mecanweithiau ar waith i wyrdroi penderfyniadau gwael neu anghywir, ac mae gennym gyfle i wneud rhywbeth tebyg yma. Mae’r mecanwaith yn bodoli yma drwy bleidleisiau Aelodau. A wnawn ni yr un peth?

Rwy'n teimlo bod yn rhaid i mi wneud yr Aelodau'n ymwybodol mai dyma'r drydedd gŵyn y gwn i amdani a wnaed i'r comisiynydd safonau amdanaf yn ystod y flwyddyn ddiwethaf. Cyn hynny, nid wyf ond yn ymwybodol o un gŵyn a wnaed ers fy ethol i'r lle hwn yn 2003. Diolch byth, mae'r comisiynydd wedi barnu nad yw'r ddwy gŵyn arall yn gwarantu unrhyw gamau pellach.

Cafwyd 37 o achwynwyr unigol yn achos un o'r cwynion hynny, pob un yn ymwneud â'r un peth, a thrwy gyd-ddigwyddiadol, wedi i wleidydd asgell dde eithafol drydar gwybodaeth am y weithdrefn gwynion ac annog ei ddilynwyr i gwyno. Wel, mae'n ymddangos bod yr ystryw bach hwnnw wedi'i ganfod a'i ddiystyru fel un blinderus, ac rwy'n ddiolchgar i'r comisiynydd safonau am hynny. Mae'n beryglus cael gwleidyddion asgell dde eithafol yn y brif ffrwd yn cyfarwyddo eu criwiau o ddilynwyr fwy neu lai i fwlio, trolio a dychryn pobl ar-lein ac i wneud cwynion swyddogol, ac eto mae'n ymddangos mai dyna sy'n digwydd.

Nid oes angen i mi amlinellu effaith bwlio a throlio ar-lein, na sut y caiff ei ddefnyddio i dawelu menywod a lleiafrifoedd, oherwydd mae'r datganiadau cymorth yn yr adroddiad gan Cymorth i Fenywod a GlitchUK, yr elusen a sefydlwyd i fynd i'r afael â cham-drin ar-lein, yn amlinellu hynny i gyd yn dda iawn, ac rwy'n ddiolchgar i'r sefydliadau hynny a phawb arall sydd wedi ysgrifennu i ddangos cefnogaeth ar hyn.

Mae llawer wedi cael ei ddweud am yr Aelodau bron yn gorfod cefnogi argymhellion y pwyllgor ar gerydd, y bydd y pwyllgor, y comisiynydd, neu'r broses yn cael eu tanseilio rywsut pe bai'r Aelodau’n anghytuno â'r argymhelliad i geryddu. Beth yw pwynt rhoi pleidlais i ACau ar hyn os mai'r cyfan y gallwn ei wneud yw amenio’r hyn y mae pwyllgor wedi'i benderfynu eisoes?

Rwy’n ddiolchgar i grŵp Plaid Cymru am fy nghefnogi a’r egwyddor fod yn rhaid i ni wahaniaethu rhwng y rhai sy’n bwlio a’r rhai sy’n gwrthsefyll bwlis. Gwn fod rhai ar feinciau eraill yn y Siambr hon yn fy nghefnogi hefyd ac rwy'n ddiolchgar iawn am hynny. Gobeithio y bydd yr Aelodau’n teimlo y gallant bleidleisio yn unol â’r hyn y maent yn credu’n onest sy’n iawn ar y cwestiwn hwn y prynhawn yma. Diolch yn fawr.