Trefnydd, yr wythnos diwethaf cafodd cais cynllunio am 111 o dai ar gyrion Rhaglan yn fy etholaeth i, a alwyd i mewn gan Lywodraeth Cymru, ei wrthod gan yr arolygydd cynllunio annibynnol, a chefais gopi o'r adroddiad a'r llythyr, yn bennaf ar sail gwrthdaro â deddfwriaeth llesiant cenedlaethau'r dyfodol. Mae'n fy nharo bod y ddeddfwriaeth hon a'r corff cynyddol o ddeddfwriaeth Gymreig yn y maes hwn yn cael effaith gynyddol ar benderfyniadau cynllunio awdurdodau lleol ledled Cymru, tybed a ydyn nhw'n gwbl gyfarwydd â'r holl agweddau ar gymhlethdod y ddeddfwriaeth honno, gan fy mod i yn sicr wedi cael cyfarwyddyd ynghylch hynny. Felly, tybed a gawn ni ddatganiad gan y Gweinidog llywodraeth leol a chynllunio ynglŷn â chyngor sy'n cael ei roi i awdurdodau lleol ar hyn o bryd er mwyn iddyn nhw gael y wybodaeth ddiweddaraf ynghylch materion fel y ddeddfwriaeth yr wyf i wedi'i chrybwyll, a meysydd eraill—mae'r maes argyfwng hinsawdd hefyd yn cael effaith gynyddol. Mae'n ymddangos i mi y byddai'r awdurdodau'n elwa o gael eglurder ynghylch y fframwaith newydd yr ydym ni ynddo.

Yn ail ac yn gyflym iawn, o ran addysg cyfrwng Cymraeg, yn amlwg mae gan Lywodraeth Cymru'r bwriad clodwiw o gael miliwn o siaradwyr Cymraeg erbyn 2050. Fodd bynnag, yn fy ardal i, nid yw'r ddarpariaeth ar gael i helpu i gynyddu nifer y disgyblion sy'n dysgu drwy gyfrwng y Gymraeg. Rwy'n credu bod gennym ni un ysgol gynradd Gymraeg yn Sir Fynwy. Mae yna gynllun ar gyfer ail, ond mae'n aneglur ble fydd honno. Tybed, o ystyried hynny, a gawn ni'r wybodaeth ddiweddaraf gan Lywodraeth Cymru am y modd y mae Llywodraeth Cymru yn bwriadu cyflawni'r addewid hwn a gwneud yn siŵr y gall awdurdodau lleol yn y de ddarparu'r addysg cyfrwng Cymraeg honno lle mae rhieni a disgyblion ac athrawon yn ei ddymuno.