Dau fater: yn gyntaf, mae Swyddfa Archwilio Cymru wedi cyhoeddi adroddiad pwysig heddiw ar gyflwyno gofal sylfaenol gwell, sy'n tynnu sylw at y ffaith bod angen i newid ddigwydd yn gyflymach ac ar raddfa fwy er mwyn mynd i'r afael â'r holl heriau hir-sefydlog, a sicrhau bod gwasanaethau gofal sylfaenol yn addas at y diben. Yn sicr, mae canlyniadau anfwriadol i fuddsoddi mewn adeiladau newydd weithiau. Yn fy etholaeth i fy hun, dyfarnodd y Llywodraeth grant cyfalaf i bractis Dewi Sant ym Mhentwyn er mwyn ehangu Cangen Pontprennau i ddarparu ar gyfer y nifer cynyddol o ystadau newydd yng Ngogledd Caerdydd. Ond mae hyn wedi golygu bod meddygfa Pentwyn, lle mae'r boblogaeth fwyaf difreintiedig yn byw, yn cael ei hailddynodi fel meddygfa gangen. Felly, mae gofal sylfaenol wedi'i gryfhau'n arwynebol, ac mae hyn mewn gwirionedd wedi arwain at lai o wasanaeth i'r rhai nad oes ganddynt gerbyd a dim ond gwasanaeth bws anfynych sydd ganddynt. Felly, tybed a gawn ni ddadl yn amser y Llywodraeth i'n galluogi ni i archwilio'r heriau sy'n ein hwynebu ym maes gofal sylfaenol, a chlywed mwy am yr hyn y mae'r Llywodraeth yn ei wneud i gryfhau gofal sylfaenol, sydd mor hanfodol er mwyn gwireddu 'Cymru Iachach'.  

Yn ail, roeddwn am godi mater y canlyniadau yn sgil tranc Tomlinsons Dairies yn Wrecsam. Rydym wedi cael ar ddeall yn y 36 awr ddiwethaf fod ffermwyr wedi cael eu hannog i drosglwyddo i Tomlinsons gan Sainsbury's ar y sail os nad oeddent yn trosglwyddo i Tomlinsons, y byddent yn colli eu cytundebau i gyflenwi llaeth i'r archfarchnad honno. Ond o ganlyniad i hynny nid ydynt wedi cael eu talu yn ystod y pythefnos diwethaf. Deallaf fod Marks and Spencer wedi talu cyflenwyr am laeth y maent wedi'i werthu, ond nid yw Sainsbury's wedi gwneud hynny eto. Tybed beth all y Llywodraeth ei wneud ynglŷn â hyn ac a ydynt wedi cynnal unrhyw drafodaethau gyda Sainsbury's ynghylch y mater hwn o gyfiawnder.