4. A wnaiff y Gweinidog amlinellu sut y mae Llywodraeth Cymru yn cefnogi arloesi digidol o fewn gwasanaethau iechyd a gofal? OAQ54576

Iawn, diolch. Mae arloesi digidol yn allweddol i sbarduno newid. Mae 'Cymru Iachach' yn nodi ein hymrwymiad i gefnogi'r defnydd o dechnolegau digidol i wella gwasanaethau iechyd a gofal yng Nghymru. Mae hyn yn cynnwys buddsoddiad ychwanegol sylweddol mewn blaenoriaethau digidol ac yn adeiladu ar y gefnogaeth sy'n bodoli eisoes i arloesi technolegol a mabwysiadu technoleg.

Diolch yn fawr, Weinidog. Roeddwn yn falch o ddarllen eich datganiad ysgrifenedig ar 30 Medi ar iechyd a gofal digidol a ddangosai fod cynnydd yn cael ei wneud, ac yn sicr mae'n rhywbeth y gwelaf ei fod yn gwneud gwahaniaeth gwirioneddol ar y rheng flaen mewn ymweliadau â gwahanol brosiectau yn fy etholaeth. Rwyf wedi tynnu sylw o'r blaen at sut y gall iechyd a gofal digidol gefnogi fy etholwyr drwy bethau fel atgyfeiriadau electronig, ac enghreifftiau cyffrous hefyd a welais megis y model nyrsio cymdogaeth, gan ddefnyddio meddalwedd Malinko, sy'n cael ei dreialu yng nghlwstwr gogledd Cynon. Sylwaf yn eich datganiad ysgrifenedig ar eich sylwadau ynghylch sicrhau bod rhanddeiliaid yn ymrwymo'n llwyr i'r agenda hon, ac mae'n ymddangos i mi fod gennym lawer iawn o arferion da mewn rhai ardaloedd yng Nghymru. Felly, hoffwn ddysgu mwy ynglŷn â sut y bwriadwch sicrhau y gellir lledaenu'r arfer da hwn, ac y gall pob rhanddeiliad ymrwymo i'r agenda wirioneddol bwysig hon.

Mae rhywfaint ohono'n ymwneud ag ystyried sut y diwygiwn ein pensaernïaeth ddigidol yng Nghymru, y rôl sy'n olynu Gwasanaeth Gwybodeg GIG Cymru, fel rhan o awdurdod iechyd arbennig, ond yn fwy cyffredinol, unwaith eto, ynghylch y diwylliant, a'r rôl y credwn y gallai'r prif swyddog digidol ar gyfer iechyd a gofal ei chwarae i gynghori'r Llywodraeth ar strategaeth yn y dyfodol, ond hefyd i arwain y proffesiwn iechyd a gofal digidol yng Nghymru ac i hyrwyddo dyfodol iechyd a gofal digidol yma yng Nghymru. Mae hefyd yn ymwneud ag un o argymhellion ymchwiliad y Pwyllgor Iechyd a Gofal Cymdeithasol i nyrsio cymunedol a nyrsys ardal—yr un a dderbyniwyd gennym ynglŷn â sicrhau buddsoddiad priodol i alluogi pobl i gael dyfeisiau llaw gyda thechnoleg briodol i'w galluogi i wneud eu gwaith yn fwy effeithiol. Felly, nid yw hyn o reidrwydd yn ymwneud ag arloesi sy'n hollol newydd a gwahanol; mewn gwirionedd, mae'n ymwneud â sut rydym yn eu helpu i fod hyd yn oed yn fwy effeithiol yn eu gwaith gyda'r ffordd yr awn ati i fyw ein bywydau bob dydd a defnyddio dyfeisiau llaw. Gallwch ddisgwyl gweld mwy o hynny a'i weld yn cael ei fabwysiadu'n fwy cyson drwy ein system. Yr her fydd peidio â thagu arloesedd, ond i allu gwneud dewisiadau mewn—[Anghlywadwy]—i wneud yn siŵr bod gennym hyblygrwydd go iawn rhwng pob un o'r gwahanol rannau o'n system iechyd a gofal.

Weinidog, rwy'n cydnabod y gwaith a wnaethoch ar ddigidoleiddio rhai cofnodion cleifion drwy system wybodaeth gofal cymunedol Cymru. Fodd bynnag, mae problemau difrifol yn parhau. Yn ystod cyfarfod diweddar rhwng Aelodau etholedig yng ngogledd Cymru a'r bwrdd iechyd, cafwyd cefnogaeth unfrydol i'r angen i weithredu er mwyn mynd i'r afael â'r ffaith nad yw ysbytai'n gallu cyfathrebu â'i gilydd. Er enghraifft, pe bawn i'n mynd i Ysbyty Gwynedd oherwydd problem, ac efallai i mi fod yn Ysbyty Glan Clwyd ychydig wythnosau yn ôl, ni fyddai'r nodiadau ym Mangor yn nodi'r ffaith honno. Mewn geiriau eraill, nid yw'r ysbytai'n siarad â'i gilydd. Mae prif weithredwr y bwrdd iechyd a chadeirydd y bwrdd wedi dweud ei bod yn broblem wirioneddol pan fo angen darparu gofal iechyd diogel ac ymarferol.

Ond ar wahân i'r ysbytai sy'n cael trafferth, gwn fod cartrefi gofal yn ei chael hi'n anodd cael gafael ar wybodaeth am gleifion hefyd, a chartrefi nyrsio. Mae hynny'n swnio'n rhyfedd iawn yn yr oes sydd ohoni, a gallai hyn gael effaith negyddol ar dros 15,000 o bobl 65 oed neu hŷn sy'n byw mewn cartrefi gofal. Felly, pa ystyriaeth a roesoch i sicrhau bod ein cartrefi gofal a'n cartrefi nyrsio yn gallu manteisio ar y systemau iechyd ar eu cleifion, a hefyd eu bod yn cael mynediad perthnasol at gofnodion digidol ar gyfer cleifion ac yn bwysicaf oll, fod gennym wybodaeth wedi'i digidoleiddio'n glir y gellir ei throsglwyddo i'n holl ysbytai.

Fe ddywedodd yr Aelod ddau beth cwbl wahanol yn y fan honno. Mae a wnelo un â sicrhau bod rhannau o'n system gofal iechyd yn gallu siarad â'i gilydd—yn benodol, yn y rhan o'r system sydd wedi'i lleoli yn yr ysbyty. Yn sicr, mae hwnnw'n waith sy'n mynd rhagddo gyda buddsoddiad a disgwyliadau pellach, a gwelais enghreifftiau o arloesi yn yr union faes hwn ar fy ymweliad â gogledd Cymru yn ddiweddar.

Rwy'n credu bod yr ail bwynt a wnaethoch yn fwy dryslyd ac mewn gwirionedd, er mwyn sicrhau ein bod yn cael ateb priodol, efallai y byddai'n ddefnyddiol bod yn glir iawn ynglŷn â'r hyn y mae'r Aelod yn gofyn amdano. Felly, rwyf am ofyn i chi fynd ar drywydd hyn yn ysgrifenedig, gan fod mynediad at gartrefi gofal, a phwy mewn cartref gofal sy'n cael mynediad at hynny—wel, mae angen i chi ddeall pwy a olygir mewn gwirionedd. A ydych yn sôn am weithwyr gofal iechyd proffesiynol cofrestredig sy'n darparu gofal uniongyrchol neu ofal iechyd, neu a ydych chi'n sôn am y lefel reoli? Mae'n bwysig iawn deall pwy sy'n berchen ar y data, os mai'r person, a sut y rhennir y data hwnnw, a'n systemau i ganiatáu i hynny gael ei wneud, a llywodraethu gwybodaeth yn briodol o gwmpas hynny. Efallai y byddai'n ddefnyddiol pe bai'r Aelod yn ysgrifennu ataf ynghylch y mater penodol y mae'n ei weld, ac yna fe roddaf ateb priodol i ymdrin â hynny.