Rwyf eisiau mynegi fy arswyd ar ôl gweld y cyfweliad diweddar ar newyddion ITV â meddyg y gofynnwyd iddo gan glaf, cyn y llawdriniaeth, a fyddai'n gallu cael person gwyn i wneud y llawdriniaeth yn ei le. Roedd y loes hon a achoswyd i weithiwr meddygol proffesiynol, sydd wedi rhoi degawdau o lafur caled, tosturi ac arbenigedd o fewn y GIG, yn amlwg i'w weld. Yr hyn a oedd yn cymhlethu pethau oedd nad oedd yn gwybod sut i ymateb i'r weithred ddigywilydd hon o hiliaeth, gan nad oedd yn siŵr sut y byddai'n cael ei gefnogi gan ei gyflogwyr. Rydym ni'n gwybod nad yw hiliaeth yn bodoli mewn gwagle. Mae'n rhaid i Lywodraeth Cymru anfon neges glir a diamwys bod yn rhaid i'r holl bobl dduon ac Asiaidd sy'n gweithio yn ein GIG gael cefnogaeth cyflogwyr mewn sefyllfa o'r fath, ac na chaiff hiliaeth ei derbyn na'i goddef.

Rwy'n siŵr y byddwch chi, fel minnau, yn ffieiddio at y datgeliadau bod Ross England, aelod o staff yr Ysgrifennydd Gwladol Torïaidd, Alun Cairns, wedi dymchwel, yn fwriadol ym marn uwch farnwr, achos llys yn ymwneud â threisio. Mae llawer o gwestiynau y mae angen eu hateb ynglŷn â hyn, ac nid yw cuddio y tu ôl i'r celwydd bod achosion cyfreithiol yn parhau, fel y dywedodd y Prif Weinidog yn anghywir ac yn gywilyddus, yn dderbyniol. Mae stori wedi dod i'r amlwg o fewn yr awr ddiwethaf sy'n dweud bod neges e-bost wedi'i hanfon at Alun Cairns gan gynghorydd arbennig ym mis Awst y llynedd ynglŷn â dymchwel yr achos llys hwnnw. Mae hyn yn groes i honiadau bod ffigurau'r blaid Dorïaidd, gan gynnwys Cairns, yn clywed am ddymchwel yr achos llys yn ymwneud â threisio am y tro cyntaf pan ddaeth y stori i'r amlwg yr wythnos diwethaf. Os yw hyn yn wir, mae'n anhygoel, yn hytrach na dechrau achos disgyblu o ganlyniad i'r gwarth a fynegwyd gan y llys a'r canlyniadau a ddeilliodd o hynny, sef bod dioddefwr agored i niwed wedi gorfod dioddef ail achos llys, bod England wedi cael ei enwi'n ymgeisydd mewn sedd darged allweddol gan y Torïaid ychydig fisoedd yn ddiweddarach. Mae hyn yn rhyfeddol; yn rhyfeddol oherwydd y difaterwch ac mae'r Torïaid wedi'i ddangos i ddioddefwr trosedd mor ddifrifol, ac yn rhyfeddol oherwydd y gamfarn mor ddifrifol gan ffigyrau uwch y Torïaid, ac mae'n rhaid iddyn nhw ymddiswyddo os oedden nhw'n gwybod am yr ymddygiad ffiaidd hwn.

Rwyf hefyd yn pryderu bod neges wedi'i hanfon allan, nid yn unig bod gwleidyddion yn ddifater ynghylch y cyfraddau euogfarnu gwarthus o isel mewn achosion o dreisio, sydd ar eu hisaf mewn degawd yng Nghymru a Lloegr, ond eu bod yn cymryd rhan weithredol wrth barhau â'r ystadegau arswydus hyn ac yn rhoi llwyfan i'r rhai sy'n dymchwel achosion llys yn ymwneud â threisio. A wnaiff y Senedd hon, os gwelwch yn dda, anfon neges glir a diamwys nad yw pob gwleidydd yr un fath, bod rhai ohonom ni'n cael dim i'w wneud â phobl sy'n dymchwel achosion llys yn ymwneud â threisio? A wnaiff y Llywodraeth Cymru hon hefyd ddwysáu'r ymdrechion i ddatganoli'r system cyfiawnder troseddol er mwyn i ni allu mynd i'r afael â'r anghydraddoldeb yn y cyfraddau erlyn isel am dreisio yn y wlad hon? A wnewch chi ymuno â mi i gondemnio unrhyw wleidyddion a oedd yn gwybod am hyn ac na wnaethant ddim? Ac os profir eu bod yn gwybod, a ydych chi'n cytuno â mi y dylen nhw ymddiswyddo?