Part of the debate – Senedd Cymru am 2:29 pm ar 5 Tachwedd 2019.
Roeddwn i eisiau codi'r mater pwysig o sgrinio am ganser ceg y groth. Yr wythnos diwethaf, dangosodd y ffigurau diweddaraf nad yw un fenyw o bob pedair yn cael prawf i sgrinio am ganser ceg y groth drwy gael prawf ceg y groth syml. Ac, o ystyried mai dyma'r achos mwyaf o ladd menywod ifanc, mae'n destun pryder arbennig bod y niferoedd, ymysg pobl ifanc yn eu 20au, wedi gostwng i un o bob tri heb gael prawf. Y prawf syml hwn yw'r hyn a all achub bywydau pobl. Hefyd, yr wythnos diwethaf, adroddwyd mewn cynhadledd wyddoniaeth y gallai prawf wrin newydd ddisodli prawf ceg y groth, a fyddai'n amlwg yn llawer llai ymwthiol. Nid oes yn rhaid i fenywod fynd i ganolfan feddygol i'w gael. Dim ond cymryd prawf wrin a'i anfon o'u cartrefi. Felly, mae pethau cadarnhaol a negyddol yn deillio o hyn. Yn gyntaf, byddai'n wych pe gallem gael datganiad gan y Gweinidog iechyd ynglŷn â phryd y mae'n credu y bydd y prawf wrin hwn yn debygol o fod wedi cwblhau'r prawf ymchwil a fydd yn ein bodloni ni y gellir ei ddefnyddio yn hytrach na phrofion ceg y groth. Mae'n debyg ei fod eisoes yn dangos ei fod yn fwy cywir. Yn ail, a gawn ni ddatganiad hefyd ar sut yr ydym yn mynd i geisio cael mwy o fenywod, yn enwedig menywod ifanc, i ddod i gael profion ceg y groth yn y cyfamser?