Part of the debate – Senedd Cymru am 4:17 pm ar 5 Tachwedd 2019.
Diolch am y gyfres yna o gwestiynau, Mike, ac, unwaith eto, rwy'n cytuno'n gyffredinol â byrdwn eich cwestiynau. Felly, i ateb y cwestiwn olaf hwnnw yn gyntaf, mae'r cynllun y mae Lee Waters yn ei hyrwyddo i ddod â thai yn ôl i ddefnydd buddiol yn golygu bod yn rhaid i chi fyw yn y tŷ eich hun am bum mlynedd er mwyn peidio â cholli'r grant. Yr hyn a wnaiff hyn yw eich galluogi i'w rentu drwy'r cynllun hwn, felly mae'n ffordd arall o ddod â'r tŷ yn ôl i ddefnydd buddiol. Mae gennym ni nifer o gynlluniau eraill yr ydym ni'n edrych arnyn nhw ar hyn o bryd ar gyfer pobl sy'n byw mewn tŷ nad yw'n cyrraedd y safon. Euthum i ymweld ag un ym mhen uchaf Rhondda Cynon Taf y diwrnod o'r blaen, gydag Andrew Morgan, arweinydd y Cyngor, lle'r oedd menyw mewn gwirionedd yn byw yn ei thŷ er ei fod yn is na'r safon. Drwy gyfuniad o grantiau a oedd ar gael gan y cyngor hwnnw a gofal a thrwsio, llwyddasom i sicrhau ei fod yn cyrraedd y safon tra oedd hi—wel, bu'n rhaid iddi symud allan i fyw gyda'i merch am ychydig wythnosau, ond tra oedd hi'n byw yno, yn gyffredinol, ac roedd hynny'n dda hefyd. Felly, dim ond ffordd arall yw hon o ddod ag eiddo preswyl gwag yn ôl i ddefnydd.
O ran y farchnad dai yn Abertawe, Caerdydd neu farchnad dai gystadleuol, credwn fod galw am hyn, oherwydd er bod galw mawr am dai yn y sector rhentu preifat yn y ddau le hynny y gwnaethoch chi eu crybwyll, ac mewn nifer o leoedd eraill yng Nghymru, mae hyn yn golygu nad oes rhaid i'r landlord boeni am unedau gwag, trosiant, difrod—y pob math o bethau y mae'n rhaid iddyn nhw ymdrin â nhw. Ac, mewn gwirionedd, gwyddom o'n hymgynghoriad y byddai'n llawer gwell gan landlordiaid gael yr incwm cyson y gwyddant y cânt dros bum mlynedd na'r symiau amrywiol a gânt mewn marchnad gyfnewidiol. Felly, rwy'n credu y bydd galw am hyn ar hyd a lled Cymru.
Fe wnaethoch chi sôn am y sylwadau a wnaeth Jacob Rees-Mogg am Dŵr Grenfell, a hoffwn ddweud fy mod yn cytuno â chi bod y sylwadau hynny'n ansensitif iawn ac yn niweidiol iawn i oroeswyr Grenfell a theuluoedd y rhai a fu farw. Credaf ei fod wedi ymddiheuro wedyn, ond mae'n rhyfeddol y gallai rhywun wneud sylwadau o'r fath ar hyn o bryd ac yn wyneb yr adroddiadau sy'n cael eu rhyddhau ar Grenfell yr ydym ni wedi eu gweld. Er mwyn bod yn glir, diben y polisi 'aros lle'r ydych chi' yw sicrhau nad yw pobl sy'n ceisio gadael adeilad yn dod wyneb yn wyneb â diffoddwyr tân sy'n ceisio dod â'u hoffer i fyny'r un grisiau. Gwyddom na weithiodd hynny yn Grenfell, gyda chanlyniadau trasig, ond nid oedd hynny am nad oedd y bobl yn y tŵr yn synhwyrol, neu, mewn gwirionedd, yn dilyn cyfarwyddiadau'r gwasanaeth tân, fel y gwyddom o'r adroddiad. Felly, rwy'n credu bod hwnnw'n sylw syfrdanol iawn gan Jacob Rees-Mogg, ond, fel rwy'n dweud, rwy'n deall ei fod bellach wedi ymddiheuro.
Gan fynd yn ôl at y datganiad sydd ger ein bron, rydym yn awyddus iawn mai safon ansawdd tai Cymru ddylai fod y safon a ddefnyddir i ddod â'r tai hyn i fyny i safon er mwyn manteisio ar y cynllun hwn, ac, wrth gwrs, Mike, rydych chi yn llygad eich lle ynghylch sicrwydd deiliadaeth, a'r angen penodol i deuluoedd â phlant allu cadw eu plant yn yr un ysgol. Ac i roi iddyn nhw y gefnogaeth gymdeithasol y mae arnyn nhw ei hangen er mwyn gallu gwneud hynny yw un o'r prif resymau pam yr ydym ni eisiau cyflwyno'r cynllun hwn.