Ymddiswyddiad Ysgrifennydd Gwladol Cymru

Part of 5. Cwestiynau Amserol – Senedd Cymru am 3:21 pm ar 6 Tachwedd 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Alun Davies Alun Davies Labour 3:21, 6 Tachwedd 2019

(Cyfieithwyd)

Rwy'n ddiolchgar i chi, Ddirprwy Lywydd. A gaf fi gysylltu fy hun â sylwadau Leanne Wood a Joyce Watson yn y sesiwn gwestiynau hon? Mae'r holl fater, sydd wedi bod yn destun dadl gyhoeddus yn ystod yr wythnos diwethaf, wedi datgelu rhai materion difrifol iawn, nid yn unig o ran ymddygiad unigolyn, ond o ran rôl yr Ysgrifennydd Gwladol. Rwy'n gobeithio y byddwn ni a Llywodraeth Cymru yn gallu mynd ar drywydd materion, nid yn unig er mwyn diogelu'r dioddefwr yn hyn, ond hefyd i sicrhau, lle bynnag y mae gennym ddylanwad i wneud hyn—rwy'n falch o weld bod y Cwnsler Cyffredinol yn ei sedd y prynhawn yma—ein bod yn diogelu'r system llysoedd yng Nghymru, er mwyn sicrhau bod menywod yn teimlo y gallant roi gwybod am yr achosion hyn.

Ond mae hyn hefyd yn codi materion arwyddocaol ynglŷn â rôl yr Ysgrifennydd Gwladol, ac rwy'n credu, ers rhai blynyddoedd, fod llawer ohonom wedi teimlo bod rôl yr Ysgrifennydd Gwladol yn anacroniaeth yn y Deyrnas Unedig fel y mae. Mae llawer ohonom wedi teimlo, ac yn benodol, rwy'n siarad o fy mhrofiad i mewn Llywodraeth, nad oes diben i Swyddfa Cymru na swydd yr Ysgrifennydd Gwladol mwyach.

Weinidog Cyllid, efallai nad ydych yn ymwybodol o hyn, ond treuliodd gwrandawiad yn ddiweddar gan y pwyllgor materion allanol awr a hanner yn trafod y berthynas rhwng Llywodraethau'r Deyrnas Unedig gyda Michael Gove ychydig cyn y toriad, ac yn yr awr a hanner honno, ni soniodd Michael Gove nac unrhyw aelod o'r pwyllgor hwnnw am Swyddfa Cymru. Rwy'n credu bod hynny'n dweud cyfrolau am y modd y mae Swyddfa Cymru yn cael ei chydnabod yn y Deyrnas Unedig heddiw. Mae'n bryd inni sefydlu peirianwaith rhynglywodraethol sy'n sicrhau y gall holl Lywodraethau'r Deyrnas Unedig weithio gyda'i gilydd er lles pob un ohonom yn y Deyrnas Unedig, ac rwy'n gobeithio, os daw unrhyw beth o'r busnes truenus hwn, y bydd hynny'n un peth, o leiaf, i ddod o hyn, ac rwy'n gobeithio y gall Llywodraeth Cymru fynd ar drywydd hynny.