Diolch. Ac yn gyntaf, hoffwn ddiolch i Sefydliad Paul Ridd a'r Pwyllgor Deisebau am gyflwyno'r ddeiseb hon heddiw, ac roeddwn yn falch iawn o gyfarfod â chwaer a brawd Paul ac aelodau eraill o'r sefydliad yn gynharach y prynhawn yma. Mae'r ddadl heddiw yn rhoi cyfle i mi egluro ein cynlluniau i sefydlu rhaglen addysg genedlaethol gynhwysfawr ar draws y GIG yng Nghymru, ac nid mewn ysbytai yn unig.

Rydym yn ymrwymedig i sicrhau bod y rhai yr effeithir arnynt gan anabledd dysgu yn byw bywyd gweithgar a boddhaus mewn amgylchedd gofalgar a sefydlog, lle y deellir yr heriau a wynebant a lle mae cymdeithas yn gwneud popeth yn ei gallu i fynd i'r afael ag anghydraddoldebau a chaledi posibl.

Roedd yr hyn a ddigwyddodd i Paul Ridd yn drasiedi i bawb a oedd yn gysylltiedig, a buaswn hefyd yn dweud yr un peth wrth etholwr Helen Mary, ac ers tro bellach, mae'r GIG yng Nghymru a Llywodraeth Cymru wedi ymrwymo i sicrhau bod gwersi'n cael eu dysgu ac nad yw hanes yn ailadrodd ei hun. Rwy'n hyderus y gallwn gyflawni hyn, gyda chamau breision ymlaen o ran ymwybyddiaeth a dealltwriaeth o'r problemau sy'n wynebu unigolion ag anabledd dysgu a sut y gellir mynd i'r afael â'r materion hyn. Fodd bynnag, rydym yn cydnabod bod cynnydd wedi bod yn araf ar brydiau ac mae angen gwneud mwy.  

Mae Sefydliad Paul Ridd wedi gwneud gwaith rhagorol wrth fynd i ysbytai ac addysgu staff ar sut i helpu'r rhai sydd ag anabledd dysgu. Yn anffodus, mae teulu Paul yn gwybod yn iawn pam ei bod hi mor bwysig i holl staff y GIG ddeall y problemau a wynebir gan unigolion ag anabledd dysgu, ac rwy'n croesawu eu cyfraniad parhaus wrth i ni ddatblygu fframwaith ar gyfer y GIG yng Nghymru.

Cafodd y rhaglen bwysig, Anabledd Dysgu: Rhaglen Gwella Bywydau, gefnogaeth y Cabinet a chefnogaeth drawsbleidiol pan gafodd ei lansio ym mis Mehefin 2018. Mae'n nodi ein hymrwymiad i wella bywydau'r rhai yr effeithir arnynt gan anabledd dysgu. Mae'r rhaglen yn cynnwys 24 o gamau gweithredu ar draws y Llywodraeth gyfan, gyda'r nod o fynd i'r afael â materion sy'n effeithio ar bobl ag anabledd dysgu. Mae'n cwmpasu'r blynyddoedd cynnar, iechyd, gofal cymdeithasol, tai, cyflogaeth, addysg a thrafnidiaeth. Fel y crybwyllwyd eisoes heddiw, rydym wedi darparu £2 filiwn o gyllid ychwanegol i gynorthwyo'r GIG i gyflawni'r camau iechyd yn y rhaglen.

Bydd gweithredu'r camau hyn yn gwella cysondeb ac ansawdd gwasanaethau anabledd dysgu mewn gofal sylfaenol ac eilaidd i blant, pobl ifanc ac oedolion. Un cam arbennig yw sicrhau bod addasiadau rhesymol yn cael eu gwneud mewn ysbytai i gynorthwyo pobl ag anableddau dysgu a'u teuluoedd i gael mynediad at wasanaethau prif ffrwd y GIG. Dyma pam y mae fframwaith addysg a hyfforddiant i'r holl staff mor bwysig. Ein dull o weithredu yw sicrhau bod hyfforddiant ymwybyddiaeth o anabledd dysgu yn cael ei ymgorffori'n llawn yn y rhaglen hyfforddiant craidd i bob aelod o staff fel rhan o hyfforddiant gorfodol y bwrdd iechyd ar gydraddoldeb ac amrywiaeth, wedi'i gefnogi gan hyfforddiant mwy manwl wedi'i dargedu ar gyfer staff mewn rolau allweddol. Gwn fod y sefydliad yn awyddus i'r hyfforddiant hwn fod yn orfodol a gallaf gadarnhau y bydd. Bydd ein dull o weithredu'n sicrhau bod staff yn gwbl ymwybodol o'r problemau ac yn gallu darparu'r gwasanaethau gorau posibl i gleifion unigol a'u teuluoedd.

Mae addysg cyn cofrestru i bob grŵp gofal iechyd proffesiynol yn cynnwys elfen sy'n ymwneud ag ymdrin â grwpiau agored i niwed. Mae gan y proffesiwn nyrsio ddarpariaeth benodol yn y cwricwlwm craidd ar anabledd dysgu ac mae'n cynnwys lleoliad mewn gwasanaeth anabledd dysgu. Fodd bynnag, mae'r dull o weithredu'n amrywio ar draws y proffesiynau iechyd, gyda rhai grwpiau proffesiynol yn cael hyfforddiant codi ymwybyddiaeth cyffredinol yn rhan o ddarpariaeth hyfforddi ehangach yn ymwneud â chydraddoldeb ac amrywiaeth, ac wrth gwrs bydd rhai proffesiynau gofal iechyd wedi ymgymhwyso cyn i unrhyw fath o hyfforddiant codi ymwybyddiaeth gael ei gynnwys. Felly, rydym wedi ymrwymo i sefydlu fframwaith cynhwysfawr o addysg a hyfforddiant i holl staff y GIG er mwyn sicrhau bod pawb sy'n gweithio mewn lleoliad gofal iechyd—