Part of 3. Cwestiynau i'r Prif Weinidog – Senedd Cymru am 2:16 pm ar 12 Tachwedd 2019.
Diolch i Dawn Bowden am y cwestiwn pwysig yna. Llywydd, oherwydd mai ni sydd â'r unig gydgysylltydd atal caethwasiaeth yn y DU yma yng Nghymru, rydym ni wedi gallu defnyddio'r swydd honno i sicrhau bod gennym hyfforddiant ar y cyd a chyson ledled Cymru ar y mater hwn. Hoffwn roi sicrwydd i'r Aelod fod pob achos o gaethwasiaeth fodern yn cael ei adolygu gan grŵp gwaith achos gwrth-gaethwasiaeth Cymru gyfan, sy'n mynd drwyddyn nhw i sicrhau ein bod ni'n dysgu'r gwersi oddi wrthynt. Ac mae'n ffaith ddifrifol, Llywydd, onid yw hi, yn 2018, fod 251 o achosion o gaethwasiaeth fodern wedi'u hadrodd yma yng Nghymru. Fel yr awgrymodd yr Aelod, nid yw hyn yn rhywbeth sy'n digwydd yn rhywle arall, nid yw'n rhywbeth y mae rhywun arall yn ei weld ond nad ydych chi yn ei weld. Dyna pam mae hyfforddi ein harolygwyr, hyfforddi pobl sy'n dod ar draws amgylchiadau lle gallai hyn fod yn wir, mor bwysig i ni.
Ac mae cyfleoedd i ni fel Aelodau Cynulliad yn y fan yma hefyd. Llywydd, cefais i fy huna achos i adrodd am enghraifft, yn dilyn cymhorthfa ar y stryd a gynhaliais yn fy etholaeth fy hun dros yr haf, lle'r oedd trigolion lleol wedi dychryn o weld yr hyn a welsant yn digwydd mewn adeilad ym mhen pellaf eu stryd eu hunain. Ac, ar ôl ymchwilio, roedd yna rywbeth yr oedd dirfawr angen ymchwilio iddo yn y fan honno. Felly, mae gennym ni i gyd gyfrifoldebau, yn union fel eraill sy'n llygaid ac yn glustiau i wasanaethau cyhoeddus yng Nghymru.
Mae'r ffigur hwnnw o 251, Llywydd, er ei fod yn syfrdanol yn ei ffordd, yn cael ei ystyried yn y sector fel llwyddiant, oherwydd mae'n golygu bod mwy o bobl yn barod i ddod ymlaen a nodi enghreifftiau o'r math hwn. Fe wnaethom ni ddechrau'r daith hon yn 2012, dan arweiniad fy nghyd-Aelod Joyce Watson i raddau helaeth a phopeth y mae hi wedi'i wneud yn y maes hwn. Adroddwyd am 34 o achosion yn y flwyddyn honno. Chwe blynedd yn ddiweddarach, roedd wedi cynyddu i dros 250. Ac mae hynny, rwy'n credu, yn dangos i ni fod mwy o bobl yn ymwybodol, mwy o bobl yn effro, ac felly bod mwy o allu i wneud yr hyn a awgrymwyd gan Dawn Bowden, sef casglu'r dystiolaeth a dysgu'r gwersi.