Part of the debate – Senedd Cymru am 3:33 pm ar 13 Tachwedd 2019.
Diolch, Ddirprwy Lywydd. Rwyf wedi dewis y pwnc hwn ar gyfer y ddadl y prynhawn yma gan y credaf fod y 'Fframwaith Datblygu Cenedlaethol 2020-2040' a gyhoeddwyd yn ddiweddar, i Ganolbarth a Gorllewin Cymru yn arbennig, yn cyfateb yn amgylcheddol i ddiddymu'r mynachlogydd ac eglwysi gan Harri VIII. Yn y rhagair i'r ddogfen hon, dywed y Prif Weinidog, erbyn 2040,
'Rydym yn gwybod bod heriau sylweddol i’w cyflawni, yn enwedig wrth fynd i’r afael â newid yn yr hinsawdd', sef mater diffiniol ein hoes yn ei farn ef. Ac
'Mae mynd i’r afael â’r achosion a lliniaru... newid yn yr hinsawdd yn ystyriaeth allweddol yn ein cynlluniau a gobeithion i Gymru.'
Ac mae Julie James, yn ei rhagair i'r ddogfen yn dweud y dylem
'wneud yn siŵr ein bod â’r gallu i adeiladu cymdeithas ac economi sy’n hyblyg ac yn wydn'.
Ac rwyf am archwilio'r gwrthdaro sy'n bodoli yn fy marn i rhwng y ddau honiad. Y gwrthdaro, mewn gwirionedd, rhwng twf economaidd a mynd i'r afael â newid yn yr hinsawdd—dyfynnaf o'r rhagair yn enw'r Prif Weinidog—a chael gweledigaeth glir ynglŷn ag ynni adnewyddadwy. Ac felly, yr hyn y mae angen i ni ei ddeall, rwy'n credu, yw'r ateb i'r cwestiwn: a yw twf economaidd yn bwysicach na lliniaru'r newid yn yr hinsawdd, neu gael gweledigaeth ynglŷn â mwy o ynni adnewyddadwy? Credaf fod gan y mwyafrif llethol o bobl Cymru lawer mwy o ddiddordeb mewn twf economaidd a gwella eu safon byw na syniadau penchwiban ynghylch targed newid yn yr hinsawdd na ellir ei gyflawni, nad oes gan Lywodraethau unrhyw fodd o ddylanwadu arno mewn gwirionedd. Cymru, wedi'r cyfan, yw'r dlotaf o holl wledydd y DU a rhanbarthau Lloegr yn ôl y ffigurau gwerth ychwanegol gros diweddaraf, a chredaf y dylai twf economaidd fod yn brif flaenoriaeth i Lywodraeth Cymru. Yn rhannau cyntaf y ddogfen, nid yw hyn byth yn cael ei ddweud yn gwbl glir. Fodd bynnag, mae sylwadau diweddarach yn gollwng y gath o'r cwd.