6. Dadl ar Egwyddorion Cyffredinol Bil y Gwasanaeth Iechyd Gwladol (Indemniadau) (Cymru)

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:50 pm ar 19 Tachwedd 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Vaughan Gething Vaughan Gething Labour 4:50, 19 Tachwedd 2019

(Cyfieithwyd)

Nawr, mae'r cynllun rhwymedigaethau'r dyfodol yn cael ei weithredu gan wasanaethau cyfreithiol a risg Partneriaeth Cydwasanaethau GIG Cymru—ac fe gyfeiriaf atyn nhw'n awr fel SSP GIG Cymru i fod yn gryno. Ond mae penodi SSP GIG Cymru yn adeiladu ar eu profiad presennol o ymdrin ag indemniad gofal eilaidd GIG Cymru ac mae'n cael cefnogaeth meddygon teulu ledled Cymru. Mae'r cynllun rhwymedigaethau'r dyfodol wedi ymsefydlu'n dda ers ei gyflwyno. Mae SSP GIG Cymru yn gwbl ymrwymedig i ddarparu gwasanaeth o ansawdd uchel i feddygon teulu yng Nghymru, sy'n gymesur â lefel y gwasanaethau y mae meddygon teulu wedi dod i arfer â hwy wrth ymdrin â'r tri sefydliad amddiffyn meddygol. Ac i'r perwyl hwn, mae SSP GIG Cymru wedi cynnal nifer o weithdai ar gyfer byrddau iechyd lleol a rheolwyr practisau meddygon teulu. Mae'r dull rhagweithiol a chydweithredol hwn wedi galluogi meddygon teulu i ddeall yn well swyddogaeth SSP GIG Cymru a'r rhyngwyneb rhyngddynt a swyddogaeth barhaus sefydliadau amddiffyn meddygol. Mae SSP GIG Cymru yn cydnabod pwysigrwydd amddiffyn hawliadau'n gadarn lle y bo'n briodol, a diogelu meddygon teulu, eu staff a'u henw da. Mae SSP GIG Cymru hefyd yn ymrwymedig i ddatrys unrhyw gais am iawndal a wneir gan glaf mewn cysylltiad â gofal clinigol o dan y GIG mor deg a chyflym â phosibl. Rwy'n ffyddiog y bydd meddygon teulu yn parhau i gael gwasanaeth cyfannol o safon uchel o ganlyniad i hynny.

Mae'n bleser gennyf ddweud bod trefniadau presennol y cynllun rhwymedigaethau wedi'u cytuno gyda'r Gymdeithas Gwarchod Meddygol. Bydd y trefniant hwn yn helpu i gryfhau cynaliadwyedd gwasanaethau meddygol cyffredinol, a bu trafodaethau helaeth gydag Undeb Amddiffyn Meddygol a Deintyddol yr Alban. Gwnaed fy ymrwymiad ym mis Tachwedd y llynedd i ehangu'r cynllun indemniad a gefnogir gan y wladwriaeth i dalu am rwymedigaethau presennol yn amodol ar gwblhau diwydrwydd dyladwy cyfreithiol ac ariannol a thrafodaethau boddhaol â'r tri sefydliad amddiffyn meddygol. Mae trafodaethau gyda'r Undeb Amddiffyn Meddygol wedi datblygu'n arafach na chyda'r ddau sefydliad amddiffyn meddygol arall. Maen nhw hefyd yn parhau gydag achos adolygiad barnwrol yn erbyn Ysgrifennydd Gwladol y DU dros iechyd a hefyd yn erbyn Gweinidogion Cymru. Fodd bynnag, gallaf sicrhau Aelodau'r Cynulliad bod Llywodraeth Cymru yn parhau â'n trafodaethau gyda'r Undeb Amddiffyn Meddygol. Rydym ni wedi ymrwymo i ddatblygu trefniadau presennol y cynllun rhwymedigaethau mor gyflym a chadarnhaol ag sy'n bosibl, yn union fel yr ydym ni wedi gwneud ac yn parhau i wneud gyda'r ddau sefydliad amddiffyn meddygol arall.

Rwyf eisiau troi, nawr, at argymhellion y Pwyllgor Materion Cyfansoddiadol a Deddfwriaethol. Mewn ymateb i argymhelliad 1, ym mis Mai 2018 nodais y byddai cynllun rhwymedigaethau'r dyfodol a gefnogir gan y wladwriaeth ar gyfer esgeulustod clinigol yn cael ei gyflwyno o 1 Ebrill 2019. Ym mis Tachwedd 2018, cadarnheais y bydd y ddarpariaeth indemniad a gefnogir gan y wladwriaeth yn cael ei hymestyn i gynnwys hawliadau am esgeuluster clinigol sy'n codi cyn 1 Ebrill 2019, sef y cynllun rhwymedigaethau presennol. Ar ôl ymgynghori â'r sefydliadau amddiffyn meddygol, dechreuodd trafodaethau ar delerau masnachol y cynllun rhwymedigaethau presennol ym mis Ionawr 2019, a chadarnhaodd y trafodaethau hynny ym mis Mawrth 2019 mai un elfen o gytundebau rhwymedigaethau presennol arfaethedig oedd gofyniad i ategu'r cynllun gyda rheoliadau. Ar ôl gweithredu'n gyflym, cafwyd cadarnhad ym mis Gorffennaf 2019 y byddai'r Bil indemniad meddygon teulu yr ydym yn ei drafod heddiw yng Nghyfnod 1 yn cael ei gynnwys yn rhaglen ddeddfwriaethol y Prif Weinidog ar gyfer y Cynulliad presennol i roi pwerau i Weinidogion wneud y rheoliadau hynny.

Mewn ymateb i argymhelliad 2, hoffwn dynnu sylw at y ffaith nad yw'r is-adran 10 newydd yn rhoi unrhyw bwerau i Weinidogion Cymru. Diben yr is-adran 10 newydd yw egluro nad oes dim o dan adran 30 yn cyfyngu ar bwerau cyffredinol Gweinidogion Cymru nac yn effeithio arnynt mewn unrhyw ddeddfwriaeth arall. Ac mae'r is-adran 10 newydd yn ei gwneud hi'n glir nad yw'r diwygiadau a wneir gan y Bil yn cyfyngu ar unrhyw bwerau sydd eisoes yn bodoli. Rwyf, fodd bynnag, yn anghytuno ag argymhelliad 3 i gymhwyso'r weithdrefn gadarnhaol i'r rheoliadau cyntaf a wnaed o dan yr is-adran 38 newydd ac yna i droi'n ôl at y weithdrefn negyddol.

Mae'r Bil wedi cael cyfnod craffu llawn, er yn fyr, yng Nghyfnod 1, gyda rhanddeiliaid yn gallu darparu tystiolaeth i'r pwyllgor, naill ai'n bersonol neu'n ysgrifenedig. Mae asesiad effaith rheoleiddiol y Bil yn nodi beth a phwy sy'n dod o dan reoliadau'r cynllun rhwymedigaethau presennol, fel y gwnaiff datganiad o fwriad y polisi. Mae pŵer presennol Gweinidogion Cymru i wneud rheoliadau sy'n indemnio cyrff iechyd o dan adran 30 eisoes yn destun y weithdrefn negyddol. Mae'r pŵer hwn eisoes wedi'i ddefnyddio i sefydlu'r cynllun rhwymedigaethau'r dyfodol drwy reoliadau. Felly, mae'r Bil yn cadw sefyllfa bresennol sydd eisoes wedi'i gosod gan Ddeddf y Gwasanaeth Iechyd Gwladol (Cymru) 2006 ar gyfer rheoliadau a wnaed yn unol ag adran 30.

O ran yr argymhellion a wnaed gan y Pwyllgor Cyllid, rwy'n derbyn argymhelliad 1. Ar ôl i holl drefniadau'r adran triniaeth cynnal bywyd brys gael eu cytuno, caiff y wybodaeth ei datgelu, yn unol â gofynion cyfrinachedd masnachol ac archwilio ac adrodd. Rwyf hefyd yn derbyn argymhelliad 2. Ni fydd cost Partneriaeth Cydwasanaethau GIG Cymru mewn cysylltiad â goruchwylio hawliadau triniaeth cynnal bywyd brys o Ebrill 2021 yn fwy na chost hawliadau a reolir gan sefydliadau amddiffyn meddygol. Bydd yr asesiad effaith rheoleiddiol yn cael ei ddiwygio i adlewyrchu hyn. Croesawaf sylwadau'r Aelodau a gobeithiaf y bydd cefnogaeth barhaus i'r Bil angenrheidiol hwn.