Part of the debate – Senedd Cymru am 5:19 pm ar 19 Tachwedd 2019.
Diolch i'r Aelodau am yr amrywiaeth o sylwadau, ac am y gefnogaeth eang i ddiben a phwrpas y Bil, er fy mod yn cydnabod bod rhai pwyntiau o eglurhad a sicrwydd ac, yn wir, rhai pwyntiau ynghylch gwelliannau posibl y mae Aelodau wedi awgrymu y gallent eu gwneud.
Rwyf eisiau ymdrin ar y dechrau, serch hynny, â'r pwynt a wnaethpwyd mewn ambell gyfraniad ynghylch a ydym ni'n gymdeithas fwy cyfreithgar ai peidio ac, yn wir, y gost o wneud hawliadau am esgeuluster meddygol. Edrychwch, nid wyf yn credu ei fod o reidrwydd yn beth drwg fod pobl yn fwy tebygol o gwyno nawr nac 20 neu 30 mlynedd yn ôl. Rydym ni'n llai parchus, ac rwy'n meddwl bod hynny oherwydd ei bod hi'n haws i bobl geisio cyfiawnder; nid wyf yn credu bod hynny'n beth drwg o gwbl. Fel rhan o'n her, er hynny, o ran cost hawliadau esgeulustod meddygol, rydym ni'n fwy ymwybodol o arwyddocâd effaith esgeuluster posibl, yn enwedig os yw'n digwydd, fel yr ydym ni wedi gweld ar ddechrau'r wythnos hon, i berson ifanc; bydd angen gofal gydol oes. Ac rwyf bob amser yn nerfus, pan fydd pobl yn sôn am gyfyngu'r gost, ynghylch a yw hynny'n golygu cyfyngu ar fynediad pobl drwy gyfyngu ar adenillion costau, ac mae hynny wedyn yn golygu, yn y bôn, o ran rhai pobl, y gallech fod yn dweud hynny, os na allwch dalu amdano eich hun, ni fyddwch yn cael mynediad at gyfiawnder, neu yn wir y posibilrwydd o gyfyngu ar adennill costau cyffredinol ar gyfer unigolyn sydd wedi dioddef math o esgeulustod. A, waeth pa faes y mae ynddo, nid wyf yn credu mai'r dull cywir yw dweud y dylem ni gyfyngu ar lefel y cyfiawnder y gall pobl ei gael. Mae heriau anodd o ran y pethau sydd rhaid inni eu gwneud, ond, a dweud y gwir, mae a wnelo hynny fwy â gwella'r gofal yr ydym ni'n ei ddarparu, yr ansawdd o fewn y system a'r gonestrwydd. Mae yna ddeddfwriaeth wahanol sy'n ceisio gwella ansawdd y gofal yr ydym ni'n ei ddarparu ym mhob rhan o'r Deyrnas Unedig yn ogystal â'r ddeddfwriaeth yr ydym yn ei threialu drwy'r Cynulliad ar hyn o bryd. Ond rwy'n credu mai dyna'r maes i ganolbwyntio arno o ran sut yr ydym ni'n lleihau cost esgeuluster meddygol. Dydw i ddim yn credu y dylai'r pwyslais fod ar gael cyfyngiad artiffisial ar bobl sydd â math o gŵyn y bydd dyfarnu arni.
Hoffwn ailadrodd un neu ddau o bwyntiau a wneuthum yn fy nghyfraniad a diolch i gadeiryddion y pwyllgorau craffu am roi cyfle imi ymateb iddyn nhw'n gynnar yn y ddadl, ond credaf imi ymdrin â'r pwyntiau ynglŷn ag amseru. Dywedais hynny ar goedd. Nid oedd yn bosibl dod â hyn gerbron mewn datganiadau deddfwriaethol blaenorol; dyna pam y digwyddodd yn yr un diweddaraf. Mae hefyd yn werth nodi, o ran y cynllun rheoliadau, adran 30, fel y dywedais, yn Neddf GIG Cymru, maen nhw i gyd yn rheoliadau gweithdrefn negyddol ac mae'r cynllun rhwymedigaethau'r dyfodol wedi'i gyflwyno ar y sail honno hefyd.
O ran y pwyntiau am adnoddau a throsglwyddo asedau, rwy'n hapus i gadarnhau, unwaith eto, yr hyn a ddywedais yn fy nghyfraniad agoriadol am raddfa'r trosglwyddiad asedau hwnnw a sut a phryd y byddwn yn gallu rhoi syniad o'i faint. Felly, rwy'n fodlon ailadrodd y ffaith bod yr argymhelliad a wnaed gan y Pwyllgor Cyllid wedi'i dderbyn.
O ran ein profiad o redeg y gronfa risg ar gyfer gofal eilaidd, rwy'n credu y dylai hyn roi rhywfaint o hyder i bobl sy'n ymarfer mewn gofal sylfaenol, nid yn unig yn y broses ariannol sy'n bodoli, sy'n cael ei rhedeg yn dda, ond mewn gwirionedd yn lefel y gofal a'r cymorth uniongyrchol sydd wedi'i ddarparu o fewn hynny, ac nid wyf yn credu y byddai'n dderbyniol i mi ddweud y dylai fod yna adran fargen, os mynnwch chi, ar gyfer y cymorth unigol neu fugeiliol sydd ar gael. Felly, rwy'n fodlon dweud nad dyna'r disgwyliad a bod gan feddygon teulu eu hunain lefel o hyder ynghylch hyn yn ehangach.
Mae hefyd yn werth nodi, o ran y ffordd y mae'r gronfa risg yn cael ei rhedeg ar draws GIG Cymru ar hyn o bryd, ei bod yn uchel ei pharch yng Nghymru ac, yn wir, ar draws y ffin oherwydd y caiff ei rhedeg yn effeithlon. Dylai hynny, unwaith eto, roi rhywfaint o hyder i Aelodau ynghylch y dyfarniadau ariannol a wnaed, ynghyd â'r cyngor annibynnol yr ydym ni wedi'i geisio ar y pwynt hwnnw.
Ac, o ran y pwynt ynghylch peidio â chael effaith ar weithgarwch trawsffiniol, y pwynt a wneuthum ar y cychwyn yw y byddwn yn bendant yn cael effaith ar weithgarwch trawsffiniol os nad oes gennym ni reoliadau ar waith i ddarparu cynllun tebyg ar gyfer ymarfer cyffredinol yng Nghymru pan ddaw cynllun Lloegr i rym ddechrau mis Ebrill y flwyddyn nesaf. Rwy'n fodlon ailddatgan fy ymrwymiad i roi'r wybodaeth ddiweddaraf i'r Aelodau am gynnydd gyda sefydliadau amddiffyn meddygol. Dyna pryd rwy'n gobeithio y byddaf mewn sefyllfa i gadarnhau cytundeb gydag Undeb Amddiffyn Meddygol a Deintyddol yr Alban. Mae'r rheini'n drafodaethau adeiladol sy'n digwydd—