Part of 1. Cwestiynau i'r Gweinidog Cyllid a'r Trefnydd – Senedd Cymru am 2:05 pm ar 20 Tachwedd 2019.
Gwrandewais ar y ffigurau a nodoch chi i Lynne Neagle. Maent yn swnio'n fawr ac yn swnio'n wych, maent yn swnio fel pe bai llawer iawn o arian ar gael, ond y gwir amdani yw: a yw'n ddigon o arian i ateb y galw? Un o'r pryderon sydd gennyf yw sut rydym yn targedu ein gwariant ataliol yn y sector iechyd.
Gofynnais gwestiwn ynglŷn â hyn yr wythnos diwethaf i'r Prif Weinidog. Fe'i gofynnais eto ddoe, pan oedd y Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol yn ateb cwestiynau i'r Prif Weinidog. Nid wyf yn gweld, ac nid oes gennyf ymdeimlad, fod newid sylweddol ar waith yn y cynlluniau ar gyfer y gyllideb iechyd—y dylai'r gwariant ar iechyd ddechrau, os mynnwch, fynd ar drywydd gwahanol a mynd tuag at ofal sylfaenol, gwasanaethau gofal cymunedol a gwariant ataliol. Pan fyddwch yn cyfarfod â grwpiau a grwpiau trawsbleidiol lle rydych yn clywed nad yw presgripsiynu cymdeithasol yn digwydd gan nad yw'r cyfleusterau ar agor—. Ymddengys nad oes unrhyw feddwl cydgysylltiedig lle mae iechyd yn dweud wrth y gwasanaethau cymdeithasol ac wrth awdurdodau lleol, 'Gadewch inni gadw'r pwll nofio hwn ar agor—mae hwnnw'n fan da ar gyfer presgripsiynu cymdeithasol. Gadewch inni gadw'r parciau chwarae hyn ar agor, a gadewch inni wneud y peth hwn a gadewch i ni wneud y peth arall.' Rydych yn siarad digon, ond prin yw'r dystiolaeth fod y cyllid yn gwneud digon.
Beth y gallwch ei wneud neu ei ddweud i roi sicrwydd i ni, yn hytrach na dweud yn unig—? Rwy'n derbyn bod gennych y potiau hyn o arian, ond nid ydynt yn tyfu mewn termau real. Mae a wnelo â'r egwyddor ddiwylliannol hanfodol sy'n dweud mai'r hyn sydd angen inni ei wneud yw gwario ein harian ar atal pobl rhag bod yn sâl a'u helpu fel nad ydynt, yn y pen draw, yn mynd i ysbytai, gofal hirdymor, gyda chyflyrau cronig.