Diolch, Ddirprwy Lywydd. Cafodd fy swyddfa alwad ddydd Llun gan ddyn—tad sy'n poeni'n ofnadwy am ei ferch. Gadawodd berthynas gamdriniol ychydig flynyddoedd yn ôl, ond mae ei chyn-bartner yn dal i aflonyddu arni. Mae yna blant yn y darlun a phroblemau tai hefyd. Cysylltodd y tad â mi ar ôl darllen fy ngholofn bapur newydd am ddigwyddiad Rhuban Gwyn rwy'n ei drefnu ym Machynlleth ddydd Sadwrn. Mae'n stori sy'n dorcalonnus o gyffredin. Mae pawb ohonom wedi ymdrin ag achosion fel Aelodau Cynulliad, ond mae pob un yr un mor dorcalonnus i'r teuluoedd dan sylw. I 163 o fenywod yn y DU y llynedd, daeth y stori i ben gyda marwolaeth. Talodd saith menyw yng Nghymru y pris eithaf—yng Nghimla, Talacharn, y Mwmbwls, Trefyclo, Bedlinog, Treffynnon a Thonypandy.

Ar 25 Tachwedd, mae ymgyrch y Rhuban Gwyn yn gofyn i bobl beidio byth â chyflawni, esgusodi neu aros yn ddistaw am drais yn erbyn menywod dan law dynion. Boed yn siarad â rhywun annwyl, gweithiwr cymorth, llinell gymorth neu unrhyw un arall, mae rhoi terfyn ar gam-drin yn dechrau gyda sgwrs. Felly, ar Ddiwrnod y Rhuban Gwyn eleni, rwy'n annog pawb i siarad ar ran y menywod sydd wedi colli eu bywydau a'r menywod sy'n brwydro bob dydd i fyw eu bywydau.