Diolch yn fawr, Ddirprwy Lywydd. I ddilyn yn dwt o'r addewidion plastig, os ydym o ddifrif am newid hinsawdd, mae angen inni ddefnyddio'r holl arfau sydd ar gael i ni i gael y newid ymddygiad sydd ei angen arnom. Yn unol â'r ardoll o 5c ar fagiau siopa, byddai ardoll gymedrol ar barcio yn y gweithle yn gwneud i gyflogwyr a gweithwyr feddwl am gost amgylcheddol defnyddio'r car i gyrraedd y gwaith, a gwella cynaliadwyedd eu gweithrediadau busnes.

Faint o fusnesau sy'n ystyried hyn mewn gwirionedd a faint ohonynt sydd â chynllun teithio llesol i'w rannu â'u gweithwyr? Mae un gan rai ohonynt, yn amlwg. Mae Cyllid a Thollau ei Mawrhydi yn adleoli o Lanisien i ganol dinas Caerdydd, lle na fydd fawr neb o'u staff yn defnyddio ceir preifat i gyrraedd y gwaith. Mae'r BBC yn gorfod meddwl am hyn hefyd, wrth iddynt symud o Landaf i'r Sgwâr Canolog. Gallai ardoll ar barcio yn y gweithle ganolbwyntio meddyliau'r BBC ar faint o gerbydau sydd eu hangen arnynt mewn gwirionedd ar gyfer ymateb yn gyflym i newyddion sy'n torri, a chludo cyfarpar recordio drud, a thrwm weithiau, y cytunaf fod angen ei wneud, a siarad yn ymarferol, yn un o'u cerbydau pwrpasol.

Byddai'r tâl hwn yn cael ei godi ar y defnydd o leoedd parcio i gymudwyr a byddai'n ategu Deddf aer glân yn y dyfodol, yn ogystal â'r fframwaith datblygu cenedlaethol drafft. Mae wedi'i gynllunio i annog cyflogwyr i reoli, ac o bosibl i leihau nifer y lleoedd parcio a ddarparant yn y gweithle, neu i weld a ellid defnyddio'r adnodd hwnnw'n fwy effeithiol ar gyfer rhyw weithgarwch arall. Byddai'n rhoi chwistrelliad o arian i gyrff cyhoeddus ar gyfer rhoi hwb i drafnidiaeth gyhoeddus a llwybrau teithio llesol, lle mae'r rhain yn annigonol, sydd, yn anffodus, yn wir yn y rhan fwyaf o rannau o Gymru. Nid oes unman yng Nghymru yn mwynhau'r seilwaith trafnidiaeth gyhoeddus sydd gan wledydd eraill tebyg yn Ewrop.

Cyflwynodd Nottingham ardoll ar barcio yn y gweithle yn 2012. Mae hon yn llawer haws i'w gweithredu na thâl tagfeydd safonol, ac roeddent yn amlwg yn nodi bod y 10 lle parcio cyntaf am ddim. Nid yw'n berthnasol ar gyfer lleoedd parcio i'r anabl, gwasanaethau brys rheng flaen neu gerbydau sy'n cael eu defnyddio i gludo nwyddau fel rhan o'u busnes. Mae parcio staff mewn ysbytai ac mewn safleoedd eraill hefyd wedi'u heithrio. Mae'r effaith wedi bod yn wych. Mae ansawdd yr aer wedi gwella, mae allyriadau nitrogen ocsid wedi gostwng ac mae wedi cynhyrchu £44 miliwn dros y saith mlynedd ddiwethaf, arian sydd wedi'i glustnodi ar gyfer prosiectau trafnidiaeth. Mae'r defnydd y pen o fysiau a thramiau yn Nottingham yn uwch nag unman arall yn y wlad y tu allan i Lundain. Cyflogwyr yn hytrach na chyflogeion sy'n gyfrifol am dalu'r ardoll ar barcio yn y gweithle, er bod wyth o bob 10 cwmni yn Nottingham yn trosglwyddo'r tâl i'w gweithwyr, ac eleni, mae'n £415 y flwyddyn neu'n £8 yr wythnos. Felly, o leiaf mae'n annog gyrwyr i ystyried mathau eraill o drafnidiaeth, neu rannu ceir fan lleiaf.

Rhoddwyd y pŵer i osod ardoll ar barcio yn y gweithle i awdurdodau trafnidiaeth yng Nghymru a Lloegr o dan Ddeddf Trafnidiaeth 2000, ond nid oes unrhyw un o awdurdodau lleol Cymru wedi manteisio ar hyn eto. Ai'r rheswm am hyn yw nad ydynt yn ymwybodol o'u pwerau newydd neu a ydynt wedi'i osgoi'n fwriadol?

Fe wnaeth Caerdydd gynnwys ardoll ar barcio yn y gweithle mewn papur gwyrdd yn ddiweddar a dweud eu bod yn dal i'w ystyried. Ac ar ben hyn i gyd mae dyfarniad yr Uchel Lys y llynedd yn erbyn Llywodraeth y DU, Llywodraeth Cymru ac awdurdodau lleol, gan gynnwys Caerdydd, i leihau allyriadau nitrogen ocsid yn yr amser byrraf posibl. Mae'n rhaid inni ein hatgoffa ein hunain fod llygredd aer yng Nghaerdydd bellach yn waeth na Manceinion neu Birmingham, sy'n ddinasoedd llawer mwy o faint.

Nid Caerdydd yn unig sydd wedi methu dilyn esiampl Nottingham. Nid oes gan Gasnewydd nac Abertawe unrhyw gynlluniau chwaith ac mae Wrecsam yn cadw golwg ar sut y bydd hyn yn datblygu mewn awdurdodau lleol eraill i gydnabod y cyfraniad posibl tuag at fynd i'r afael â thagfeydd yng nghanol trefi. Yn ddiweddar maent wedi gosod mesurau rheoli parcio ar eu cynghorwyr a'u staff eu hunain sy'n defnyddio adeiladau'r cyngor yng nghanol y dref.

Mae problem gyda gadael hyn i awdurdodau lleol. Gallai'r ardoll ar barcio yn y gweithle yn yr Alban, a basiwyd yn ddiweddar gan Senedd yr Alban, arwain at gynnydd mawr mewn incwm ar gyfer, dyweder, Caeredin, a byddant yn sicr o'i wario ar gynigion trafnidiaeth lleol, ond ni fydd yn datrys y tagfeydd a achosir gan gymudwyr yn dod o fannau pellach, fel ardaloedd y ffin er enghraifft, lle mae'r ddarpariaeth drafnidiaeth mor drychinebus fel bod pobl yn gorfod teithio yn eu ceir.

Felly, byddai'r Bil hwn yn galluogi Cymru gyfan i ganolbwyntio ar ble mae angen ardoll ar barcio yn y gweithle yn unol â nodweddion penodol pob awdurdod lleol a lle gallent ei haddasu ar gyfer eu hamgylchiadau lleol eu hunain. Byddai angen i Trafnidiaeth Cymru a'r bargeinion dinesig chwarae rôl yn pennu'r modd y cymhwysir yr arian ar gyfer mesurau a fydd yn lleihau cymaint â phosibl y nifer sy'n defnyddio car i gymudo i'r gwaith.