Part of the debate – Senedd Cymru am 4:38 pm ar 20 Tachwedd 2019.
Diolch ichi, Lywydd. Mae arnaf eisiau diolch i'r Ceidwadwyr am gyflwyno'r mater pwysig hwn i'r Siambr heddiw, a'r holl Aelodau sydd wedi cyfrannu. Rwyf wedi gwrando ar yr hyn a oedd gan y siaradwyr i'w ddweud, ac rwy'n cydnabod nifer o'r pwyntiau a wnaed. Ac yn gyffredinol, rydym yn cefnogi'r cynnig at ei gilydd. Cyflwynwyd gwelliant y Llywodraeth i ddwyn ynghyd yr ymrwymiadau a wnaed gennym, y cynnydd sydd ar y gweill, ac i nodi ein dull o weithredu ar gyfer y dyfodol. Rwy'n cydnabod na fydd pob Aelod yn cytuno ag ef, ond rwy'n cydnabod bod pobl yn anelu i'r un cyfeiriad yn fras.
Rwy'n cydnabod bod 33,000 o bobl yn marw yng Nghymru bob blwyddyn ac ar unrhyw un adeg, bydd 23,000 o bobl, gan gynnwys 1,000 o blant a phobl ifanc, angen gofal lliniarol. Gwyddom y gall gofal lliniarol da wneud gwahaniaeth enfawr i ansawdd bywyd pobl sy'n wynebu salwch sy'n cyfyngu ar fywyd, gan eu helpu i fyw cystal â phosibl a marw gydag urddas, ac i deulu ac anwyliaid, mae gofal lliniarol da yn darparu cryn dipyn o gymorth ac yn gwneud llawer iawn o wahaniaeth i'w dyfodol hwythau hefyd.
Mae Llywodraeth Cymru yn parhau'n ymrwymedig i sicrhau y dylai unrhyw un sydd angen gofal lliniarol yng Nghymru gael mynediad at y gofal gorau posibl. Felly, mae ein cynllun cyflawni ar gyfer gofal lliniarol a gofal diwedd oes yn nodi sut rydym a sut y byddwn yn gwella ein gwasanaethau, a goruchwylir y cynllun hwnnw, wrth gwrs, gan fwrdd gofal diwedd oes.
Rydym yn buddsoddi dros £8.4 miliwn bob blwyddyn i gefnogi gwasanaethau gofal lliniarol arbenigol ac i fwrw ymlaen â'r camau gweithredu yn y cynllun cyflawni. Rydym yn gwneud cynnydd gwirioneddol. Mae gennym adnoddau a chyfleusterau ar waith i gefnogi cynlluniau gofal ymlaen llaw er mwyn sicrhau bod oedolion a phlant yn ganolog i'r broses o gynllunio eu gofal; mae gennym un ffurflen 'Na cheisier dadebru cardio-anadlol' ar gyfer Cymru gyfan i sicrhau bod dymuniadau pobl yn cael eu parchu; ac mae gennym raglen hyfforddi ar sgwrs salwch difrifol i sicrhau bod ein staff wedi'u paratoi ar gyfer cynnal sgyrsiau a all fod yn anodd iawn gydag eglurder a thosturi.
Tynnwyd sylw at lawer o'r gwaith da hwn yn adroddiad y grŵp trawsbleidiol ar hosbisau a gofal lliniarol, a groesawyd at ei gilydd gan Lywodraeth Cymru. Mae argymhellion yr adroddiad wedi helpu i roi ffocws ychwanegol wrth i ni barhau i ymgyrraedd at ragoriaeth yn y maes gofal hwn.
Mae llawer o'r argymhellion naill ai wedi cael sylw neu yn cael sylw. Mae rhai yn dal heb eu cyflawni ac yn cael eu hystyried yn rhan o'r ymarfer pwyso a mesur ehangach y mae'r bwrdd gofal diwedd oes yn ei gyflawni. Mae hynny'n cynnwys y bylchau o ran casglu data ar anghenion gofal i oedolion a gofal pediatrig.
Rwy'n cydnabod rhai o'r sylwadau a wnaed am gymariaethau rhwng cyllid gwledydd y DU, ac maent yn anodd i'w gwneud—nid yw'n fformiwla llinell syth oherwydd y ffordd y mae gwahanol rannau o'n GIG ym mhob gwlad yn gweithio gyda hosbisau ym mhob gwlad. Fy uchelgais, a fy null i o weithredu, yw deall lefel yr angen yng Nghymru a nodi sut y byddwn yn mynd i'r afael â hi gan fod hosbisau yn ganolog i'n hymagwedd tuag at ofal diwedd oes a'r cymorth y maent yn ei roi i gleifion, teuluoedd a gofalwyr, ac nid wyf yn tanbrisio hwnnw.
Pan fydd y gwaith pwyso a mesur wedi'i gwblhau, byddwn yn gweithio gyda'r bwrdd gofal diwedd oes a'r byrddau iechyd i adolygu'r fformiwla a ddefnyddir i ddyrannu cyllid i hosbisau plant ac oedolion yng Nghymru. Ar y pwynt penodol a grybwyllwyd am yr 'Agenda ar gyfer Newid', gallaf gadarnhau fy mod wedi ysgrifennu at hosbisau ym mis Chwefror eleni yn cadarnhau y bydd byrddau iechyd lleol yn ariannu unrhyw bwysau ychwanegol yn sgil costau a grëir gan y contract newydd i hosbisau elusennol yng Nghymru sy'n cyflogi staff ar gontract 'Agenda ar gyfer Newid' i ddarparu gwasanaethau GIG.