Roeddwn yn credu bod gwahaniaeth addysgiadol rhwng y ffordd roedd y ddau siaradwr blaenorol yn disgrifio'r hyn roedd y sefydliad yn datblygu i fod. Dywedodd Rhun ein bod yn blodeuo i fod yn Senedd genedlaethol, tra dywedodd David ein bod yn datblygu i fod yn sefydliad clasurol ar batrwm San Steffan. Yn y naill achos neu'r llall, credaf ei bod yn bwysig ein bod yn galw ein hunain wrth ein henw, a chan fod gennym bellach bwerau deddfu sylfaenol a phwerau i godi trethi, mae'n briodol i'n henw newid o Gynulliad Cenedlaethol Cymru i Senedd Cymru/Welsh Parliament ac rydym yn cefnogi hynny.

Rydym yn gwrthwynebu'r newidiadau i'r etholfraint. Fodd bynnag, hoffwn ddweud fy mod yn credu bod nifer o'r Aelodau wedi gwneud areithiau grymus ynglŷn â hawl pobl ifanc 16 oed i bleidleisio. Mae fy rhai i'n dal i fod yn agored ar y mater. Nid yw ein grŵp wedi'i argyhoeddi o'r achos dros wneud hynny, ac rydym yn ei wrthwynebu. Fodd bynnag, fe edrychaf gyda diddordeb mawr ar y modd y mae ysgolion yn datblygu, yn y byd addysg, a phriodoldeb y modd yr ymdrinnir â hynny a'r modd y byddwn ni, fel gwleidyddion, yn ymateb o ran ymgyrchu a chanfasio a chynnwys myfyrwyr ysgol o dan 18 oed yn ein prosesau. Rwy'n gobeithio y bydd yn gweithio'n dda, er nad ydym wedi ein hargyhoeddi.

Rydym hefyd yn gwrthwynebu'r syniad o garcharorion yn pleidleisio. Rwy'n cydnabod bod gan Weinidogion Cymru, a'r Llywydd, gellid dadlau, fel cadeirydd y Comisiwn, fel awdurdodau cyhoeddus, rwymedigaeth gyfreithiol ar wahân mewn perthynas â dyfarniadau gan Lys Hawliau Dynol Ewrop, er nad yw'n un y mae disgwyl i ni, fel Aelodau Cynulliad unigol, bleidleisio drosti.

Serch hynny, yr hyn sy'n peri'r pryder mwyaf, fel y mae David Melding wedi'i nodi'n fedrus, yw bod Llywodraeth Cymru yn herwgipio'r Bil Comisiwn hwn i fwrw ymlaen a defnyddio Cymru fel man profi, fel mochyn cwta, ar gyfer polisi a gyhoeddwyd prin ddeufis yn ôl yng nghynhadledd Llafur Cymru i ymestyn rhyddid i symud o leiaf, yn ôl y gynhadledd, i lawer o'r byd a rhoi hawliau pleidleisio fwy neu lai yn uniongyrchol i wladolion tramor. Mae'r gair 'cymhwyso' yn cael ei ddefnyddio mewn perthynas â gwladolion tramor, ond nid wyf yn siŵr bod llawer i rwystro cymhwysedd. Mae'n ymddangos ei fod yn cynnwys yr holl wladolion tramor sy'n breswylwyr, neu'n cael eu hystyried i fod yn breswylwyr, heb gyfnod cymhwyso penodol. Credaf fod hynny'n anghywir. Ac mae'r ffordd y cafodd ei wneud wedi bod yn arbennig o anghywir. Fe'i gwnaed heb ymgynghori. Fe'i gwnaed heb graffu difrifol. Fe'i gwnaed heb sicrhau hawliau cyfatebol i bobl o Gymru bleidleisio yn unrhyw un o'r gwledydd rydym yn rhoi'r hawliau pleidleisio hyn iddynt, ac nid wyf wedi gweld unrhyw enghraifft yn unman arall yn y byd lle mae hyn yn digwydd.

Mae gennyf rywfaint o gydymdeimlad â'r Llywydd o ran y modd y mae'r Bil wedi cael ei herwgipio. Fodd bynnag, mae hi a'i dirprwy bellach yn wynebu'r dewis rhwng caniatáu i Fil a lywiwyd ganddi fethu, neu gefnogi Bil sy'n cynnwys cymalau hynod ymrannol a phleidiol ynghylch caniatáu i wladolion tramor bleidleisio. Rwyf wedi siarad o'r blaen ynglŷn â pha mor bwysig yw hi i'r sawl sydd yn y gadair fod yn ddiduedd; bydd y cofnod pleidleisio heddiw'n dangos a yw'n ddiduedd mewn gwirionedd.